طوفان در سیستان ۳۳۰ نفر را راهی بیمارستان کرد
به گفته مدیر کل «ستاد بحران» استان سیستان و بلوچستان وقوع «طوفان و ریزگرد» طی چهار روز گذشته، «۳۳۰ نفر» از مردم منطقه را «راهی بیمارستان» کرده است.
مجید محبی مدیرکل ستاد بحران سیستان و بلوچستان در گفت‌و‌گو با ایرانا « پراکنده شدن زیرگرد » در شهرستان‌های زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز واقع در شمال سیستان و بلوچستان را علت راهی شدن ۳۳۰ نفر از ساکنین این مناطق به بیمارستان دانست. طبق گفته او، در مجموع «۲۷۳ نفر» به صورت سرپایی درمان و از بیمارستان مرخص شده‌اند و «۵۷ نفر» نیز هنوز در مراکز درمانی بستری هستند.
در زمان طوفان، در جاده‌های ارتباطی روستایی و مرزی منطقه سیستان و بلوچستان، کاهش دید سبب کندی عبور‌و‌مرور می‌شود و خطر تصادف را افزایش می‌دهد. احتمال سقوط اجسام از ارتفاع و همچنین سقوط درختان و تیر‌های برق ازدیگرحوادثی هستند که با وقوع طوفان جان اهالی را تهدید می‌کند. با تشدید این سامانه بادی به محصولات جالیزی و گلخانه‌ها شهروندان آسیب وارد شده و طی حرکت شن‌های روان ناشی از باد‌های ۱۲۰ روزه، زمین‌های کشاورزی و حتی برخی روستا‌ها زیر ماسه بادی مدفون می‌شوند.
با بررسی گزارش‌های محلی از حوادث رخ داده پس از وقوع طوفان درمنطقه سیستان، متوجه می‌شویم این امر امنیت شهر‌ها و روستا‌ها را تحت تأثیر قرارداده و مشکلات و معضلات متعددی چون مهاجرت‌های اجباری، خالی شدن روستا‌های منطقه از سکنه، گسترش بیماری‌های مختلف بویژه بیماری‌های چشمی، تنفسی و ریوی (سیستان در رتبه نخست بیماری سل قرار دارد)، بسته شدن راه‌های ارتباطی و لغو و تأخیر پروازهواپیما‌ها را به همراه دارند.
استان سیستان و بلوچستان همواره از گذشته‌های دور به علت نزدیک بودن به دریای عمان و اقیانوس آرام، میزبان طوفان‌های شدید فصلی بوده است. این طوفان‌های موسمی با نام «باد‌های ۱۲۰ روزه»، نوعی باد است که از اواخراردیبهشت تا پایان شهریور در منطقه سیستان شروع به وزیدن می‌کند. مدت وزش این باد عموماً بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ روز به‌طول میانجامد، اما اکنون با بروز خشکسالی‌های ۲ دهه گذشته، شاهد هستیم که وقوع طوفان‌ها حتی تا ۱۶۰ روز به درازا کشیده است.
طوفان‌های شن سیستان و بلوچستان در سال‌های گذشته به دلیل خشک شدن رودخانه‌ها و تالاب‌های این منطقه به ویژه هیرمند، هامون و جازموریان شدت بیشتری گرفته است. در زمان پُر آبی هامون باد‌های موسمی نعمت بزرگی برای شمال و مرکز سیستان و بلوچستان بود، اما اکنون در برهه خشکسالی معضل ریزگرد‌ها و حرکت شن‌های روان را نصیب مردم کرده است.
به علت اینکه این طوفان‌ها قبل از ورود به منطقه جغرافیایی ایران بر کشور‌های نزدیکی همچون هند و پاکستان نیز اثر می‌گذارند، قبل از رسیدن به سیستان و بلوچستان قابل پیش‌بینی هستند، اما همواره همراه با تلفات و خسارات مالی و جانی بسیاری می‌شوند و تاکنون هیچ زیرساختی برای کنترل و کاهش اثرات این پدیده جوی در نظر گرفته نشده است.
برای مقابله با اثرات طوفان‌های سیستان و بلوچستان چه کار می‌توان کرد؟
از راهکار‌های مقابله با پدیـده گرد و غبـار و كاهش خسارات، تقویت سیســتم‌های پیــش بینــی، هشــدار و پایــش است. شاهد هستیم که هنگام بروز این طوفان‌ها حتی برنامه لغو پرواز یا حرکت قطار‌ها، قطع برق در مراکز خدمت‌رسانی دولتی نیز اطلاع‌رسانی مناسبی ندارند، درصورتی که اطلاع‌رسانی صحیح به مردم و ارائه راهنمایی‌های لازم جهت حفاظت از خود و دیگران از اولین الزامات برای مدیریت بحران‌ها و بلایای طبیعی است.
تقویت پوشش گیاهی و کاشت گونه هـای گیاهـی که در کنتـرل فرسـایش بـادی و جلوگیـری از گـرد و غبـارمفید فایده، از دیگر راهکار‌های ساده و پرکاربرد در دنیا برای مواجهه با طوفان است. کاشت درختان حرا، سیاه تاغ، آشنان، اسفناج وحشی، گیاه‌های بوته‌ای، درخت قیچ، قره‌داغ، ریشبز، اسکنبیل و هرگونه گیاهی بومی مقاومی که پوشش گیاهی منطقه را تقویت کند، برای مقابله با ریزگرد‌های منتشرشده از طوفان، راه حلی بدیهی است که به سادگی مغفول مانده است.
حفاظـت و احیـای منابـع آبـی سیستان و بلوچستان و هرگونه تلاش در راستای احیای تالاب‌هـا و دریاچه‌ها و رودخانه‌های واقـع در این منطقه از جمله دریاچه هامون و تالاب‌های هیرمند و جازموریان در کنترل باد‌های موسمی نقش مؤثر و پررنگی ایفا خواهند کرد. بنابراین اسـترداد حقآبـه رودخانـه هیرمنـد و احیـاء تـالاب بیـن المللی هامـون، امـر حیاتـی در این زمینه محسـوب می‌گـردد.
تثبیت شن‌های روان، بیابان زدایی، پاشیدن مالچ نفتی، جلوگیری از کندن بوته‌ها، ایجاد نقش‌بندی مرتعی و زراعی، جلوگیری از چرای دام‌ها در مناطق مستعد بیابان زایی، از دیگر راه‌حل‌های پیشنهاد شده توسط کارشناسان محیط زیست برای مدیریت باد‌های موسمی سیستان هستند.