هنر خیابانی و تبدیل اعتراض به آثار هنری

بعضی از هنرمندان خیابانی آثاری خلق می‌کنند که در طول انقلاب و پس از آن، روح و حال و هوای یک جنبش را به تصویر می‌کشند. به عنوان مثال، در طول جنگ سرد، اتحاد جماهیر شوروی دیوار برلین را بین آلمان شرقی و آلمان غربی برپا کرد. هنرمندان خیابانی در طول این دوره، این دیوار بتنی چند ده کیلومتری را با نقاشی‌های گرافیتی خود پوشاندند. پس از فروپاشی دیوار برلین، دیمیتری وروبل، یک هنرمند، در یکی از مشهورترین نقاشی‌های دیواری تصویر کننده دوران جنگ سرد، تصویری بسیار بزرگ از لئونید برژنف، دبیر کل اتحاد جماهیر شوروی را در حال بوسیدن اریش هونکر، دبیر کل حزب سوسیالیست آلمان شرقی از ۱۹۷۱ تا اکتبر ۱۹۸۹، بر روی یکی از دیوارهای برلین نقاشی کرد. این دو مرد در سال ۱۹۷۹ و در جشن سالگرد تأسیس آلمان شرقی در ۱۹۴۹ توسط اتحاد جماهیر شوروی با نام جمهوری دموکراتیک آلمان، یکدیگر را بوسیدند.

خدای من، کمکم کن تا این تصویر دیواری را با نام "عشق مرگبار جان سالم به در ببرم" از دیمیتری وروبل در ضلع شرقی دیوار برلین در سال ۱۹۹۰ کشیده و زیر آن به آلمانی و روسی نوشته شود.

در می ۲۰۱۶، دو هنرمند به نام‌های دومینیکاس چچکاوسکاس و مینداگاس بونانو نقاشی دیواری مشابهی را در ویلنیوس، پایتخت لیتوانی کشیدند - که این بار ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه را در حال بوسیدن دونالد ترامپ، نامزد آن زمان ریاست جمهوری آمریکا نشان می‌داد. زیر آن نوشته شده بود: "همه چیز را دوباره عالی کنید".

با استفاده از شاخص‌های دیگر هنر خیابانی، بنکسی قطعات هنری متعددی را روی دیوار بتنی که دولت اسرائیل بین اورشلیم و کرانه باختری ساخته بود با اسپری رنگ و شابلون نقاشی کرد. تمامی این آثار، دیوارکشی‌ها و اشغال نظامی سرزمین‌های فلسطینی از سوی اسرائیل را به چالش می‌کشیدند. یکی از گرافیتی‌های به یادماندنی او در سال ۲۰۰۳ با نام "عشق در هواست" (پرتابگر گل) مبارزه‌ای نقابدار را به تصویر می‌کشید که در حال آماده شدن برای پرتاب دسته‌هایی از گلهای رنگارنگ به سمت دشمن نادیدنی خود است. هدف از این تصویر، جایگزین کردن تصویر مرسوم و کلیشه‌های دولت اسرائیل از فعالان فلسطینی به عنوان آشوبگرانیست که همیشه کوکتل مولوتف را پرتاب می‌کنند. او به جای آن، این مخالفان را به شکلی زیبا و به عنوان افراد شجاع و متهور به تصویر کشید.

علاوه بر آثار دیواری، معمولاً در طول کمپین‌های مقاومت مدنی تئاترهای خیابانی نیز دیده می‌شوند. به عنوان مثال، در میدان تحریر در جریان انقلاب مصر در سال ۲۰۱۱، معترضان با برپایی نمایش‌هایی که بازیگران آنها بازی نقش پلیس، حسنی مبارک و دیگر مقامات رژیم را به روی صحنه می‌بردند، برخورد خشونت‌بار پلیس و رژیم با مردم را نشان می‌دادند. همچنین، در سال ۲۰۰۰ در صربستان، جنبش اوتپور - که هدفش برکناری میلوشوویچ از قدرت بود - مراسم تشییع جنازه‌های نمادین برگزار کرد که مرگ دموکراسی در صربستان را به تصویر می‌کشید. در سوریه نیز در نوامبر ۲۰۱۲، چهار زن با برپایی عملی کم‌نظیر نشان می‌دادند که با قتل "عروس سوریه"، سوق اصلی یا بازار روباز دمشق به جنگ در کشورشان اعتراض کردند؛ آنها با پوشیدن لباس عروس و کشتار مخالفت می‌کردند. این زنان پیش از اینکه توسط نیروهای امنیتی دستگیر شوند، به مدت پانزده دقیقه در بازار راهپیمایی کردند و آهنگ‌های عروسی را به آواز خواندند و همزمان تابلوهایی در دست داشتند که از هموطنان خود می‌خواستند از کشتن یکدیگر دست بردارند.

اریکا چنوویث، استاد علوم سیاسی دانشگاه هاروارد، یکی از پژوهشگران و محققانی است که با تحقیقات و مطالعات خود در مورد کارزارها و جنبش‌های مختلف در سراسر جهان از گذشته تا به امروز به نتیجه رسیده است که نافرمانی مدنی علاوه بر اینکه یک انتخاب اخلاقی است، می‌تواند راهی بسیار مؤثر برای مبارزه باشد. او با ارائه الگویی به این باور است که برای ایجاد تغییرات سیاسی، تنها ۳/۵ درصد از جمعیت که فعالانه در مبارزات و اعتراضات غیرخشونت‌آمیز شرکت می‌کنند و این راه را پیگیری می‌کنند، قادر به دستیابی به پیروزی و موفقیت هستند. چنوویث همراه با ماریا استفان، پژوهشگر "مرکز بین‌المللی مبارزه خشونت‌پرهیز"، آثاری با موضوع مقاومت مدنی و جنبش‌های اجتماعی در بازه زمانی ۱۹۹۰ تا 2006 مورد مطالعه قرار دادند. هدف آنها، به گفته چنوویث، از این تحقیق و مطالعه جامع این بود که "راهبرد مقاومت خشونت‌پرهیز را به خوبی ارزیابی کنند.

برچسب‌ها:

  • مقالات