اعتراض و مقاومت مدنی دو رویکرد مختلف در فعالیتهای اجتماعی هستند. اعتراض به عنوان یکی از روشهای مقاومت مدنی وجود دارد، اما نباید به طور ضروری بهترین و مؤثرترین شکل مقاومت مدنی در نظر گرفته شود. اعتراض معمولاً به عنوان یک اقدام نمادین صورت میگیرد و هدف آن افزایش آگاهی عمومی درباره یک مسئله و تقاضای تغییر است. به دلیل جذب توجه و تأثیرگذاری بالا، بسیاری از افراد اعتراضات را با مقاومت مدنی مترادف میدانند، اما مقاومت مدنی بیشتر از اعتراضات تشکیل میشود و شامل روشهای متنوع دیگری است که فراتر از اعتراضات میرود.
هنر و موسیقی در مقاومت مدنی چه نقشی ایفا میکنند؟
هنرمندان و موزیسینها عموماً نقش مهمی در مقاومت مدنی دارند، هم از طریق مشارکت و همکاری مستقیم با جنبشها و هم از طریق مستندسازی و گرامیداشت رویدادها و حوادث دوران انقلاب. به عنوان مثال، هنر خیابانی که به شکل هنری در مکانهای عمومی خلق میشود، معمولاً در طول کارزارهای مقاومت مدنی شکوفا میشود. هنرمندان آماتور و حرفهای از طریق ایجاد آثاری مانند گرافیتی، نشانهگذاری، نقاشیهای دیواری، پوسترها، برچسبها، چیدمانهای خیابانی و مجسمهها، پیامهای خود را به نمایش عمومی میگذارند. در سالهای اخیر، هنرمندان به فناوریهای هنر خیابانی دیجیتالی نیز روی آوردهاند که از طریق تلویزیونها، پلتفرمهای دیجیتال و وسایل نمایش بزرگ مانند پروژکتورها بر روی دیوارهای شهرها اجرا میشوند.
هنر خیابانی در کارزارهای ضداستبدادی و انقلابی نیز نقش مهمی داشته است. در جریان انقلاب مصر در سال 2011، هنرمندان مصری از گرافیتی برای انتشار شعارهایی در راستای سقوط رئیسجمهور حسنی مبارک استفاده کردند. برخی هنرمندان به نوشتن شعارها بر روی دیوارها بسنده نکرده و از بدن خود نیز به عنوان صفحهای برای بیان هنری استفاده کردند. هنر خیابانی معمولاً پیامهای اجتماعی و سیاسی صریح را به شکلی نوآورانه و شورانگیز به نمایش میگذارد.
استفاده از هنر خیابانی میتواند ادعاهای یک جنبش، مشروعیت آن و ناتوانی دشمنان در ساکتکردن مخالفتها را به شکل قدرتمندی نشان دهد. شعارها، نمادها و اجراهای خیابانی که توسط افرادی مبتلا به ایدز و اچآیوی در دهه 1980 به نمایش گذاشته میشد، نمونههایی از راهبردهای هنری در مقاومت مدنی بودند. آنها از نماد مثلث صورتی برای تعبیر "سکوت برابر مرگ" استفاده میکردند. همچنین، فعالان مبتلا از بنرهای خیابانی و شعارهای هنری استاستفاده میکردند. در زمان جنگ جهانی دوم، نماد مثلث صورتی برای نشان دادن مبارزه مردان همجنسگرا در اردوگاههای کار اجباری نازیها به کار گرفته شد و هنرمندان مرتبط با گروه اکت آپ نیز تاکتیکهای هنری متنوعی را اتخاذ کردند، از جمله در سپتامبر 1991 و در اعتراض به انگشتنمایی سناتور جمهوریخواه، جسی هلمز، به افراد مبتلا به ایدز، محل اقامت ویرا را در یک کاندوم غولپیکر 15 فوتی پوشاندند.
هنر خیابانی در کارزارهای ضداستبدادی و انقلابی نیز نقش مهمی داشته است. در جریان انقلاب مصر در سال 2011، هنرمندان مصری از گرافیتی برای انتشار شعارهایی در راستای کنارهگیری از قدرت رئیسجمهور حسنی مبارک استفاده کردند. برخی از هنرمندان به سادگی ننشستند و نوشتن شعارها را در نقاط عمومی انجام دادند، بلکه با استفاده از بدن خود نمایش هنری خود را بروز دادند. به علاوه، هنر خیابانی اغلب پیامهای اجتماعی و سیاسی را به شکلی تحریری نوآورانه و شورانگیز بیان میکند.
بنابراین، هنر خیابانی به عنوان یکی از ابزارهای هنری، میتواند در نشان دادن نیروی و قدرت جنبشهای مقاومتی مؤثر باشد و در همهجا از نظر تجربیات فعالان مشروعیت دارد. با استفاده از نمادها، نمونهها و اجراهای هنری در فضای عمومی، میتوانند اعتراضات را به صورت بیسانسور و شورانگیز به نمایش بگذارند. از این رو، هنر خیابانی یک ابزار قدرتمند در مقاومت مدنی است که نقش مهمی در انتشار پیامهای اجتماعی و سیاسی دارد