اریکا چنوویث، استاد علوم سیاسی دانشگاه هاروارد، یکی از پژوهشگران و محققانی است که با تحقیقات و مطالعات خود در مورد کارزارها و جنبش‌های مختلف در سراسر جهان از گذشته تا به امروز به نتیجه رسیده است که نافرمانی مدنی علاوه بر اینکه یک انتخاب اخلاقی است، می‌تواند راهی بسیار مؤثر برای مبارزه باشد. او با ارائه الگویی به این باور است که برای ایجاد تغییرات سیاسی، تنها ۳/۵ درصد از جمعیت که فعالانه در مبارزات و اعتراضات غیرخشونت‌آمیز شرکت می‌کنند و این راه را پیگیری می‌کنند، قادر به دستیابی به پیروزی و موفقیت هستند. چنوویث همراه با ماریا استفان، پژوهشگر "مرکز بین‌المللی مبارزه خشونت‌پرهیز"، آثاری با موضوع مقاومت مدنی و جنبش‌های اجتماعی در بازه زمانی ۱۹۹۰ تا ۲0۰۶ مورد مطالعه قرار دادند. هدف آنها، به گفته چنوویث، از این تحقیق و مطالعه جامع این بود که "راهبرد مقاومت خشونت‌پرهیز را به خوبی ارزیابی کنند. او در این مطلب به بررسی « شاخص‌های یک جنبش موفق» پرداخته است.
مقدمه
ساختن یک جنبش موفق نیازمند تجزیه و تحلیل دقیقی از عوامل مختلفی است که به کارآمدی آن کمک می‌کنند. در این مقاله، به بررسی شاخص‌هایی که توسط چارلز تیلی پیشنهاد شده‌اند و عوامل اضافی‌ای که نقشی در تعیین پتانسیل موفقیت یک جنبش دارند، می‌پردازیم. با درک این شاخص‌ها، می‌توانیم ارزیابی کنیم که یک جنبش احتمال موفقیت خوبی در دستاورد اهداف خود دارد یا خیر.
عوامل ارزیابی پتانسیل موفقیت یک جنبش
ارزشمندی:
ارزشمندی یک جنبش به معنای توجیه اخلاقی یا اخلاقی پشت سر آن علت است. جنبش‌هایی که بتوانند هدف خود را به طور مؤثری بیان کنند و با استناد به ارزش‌ها و اصول مشترک حمایت جمعی را جلب کنند، احتمال موفقیت بیشتری دارند. ارزشمندی درک شده یک جنبش نقش مهمی در جذب افرادی از زمینه‌های مختلف برای مشارکت در آن ایفا می‌کند.
وحدت:
وحدت در بین اعضای یک جنبش برای قدرت و انعطاف‌پذیری آن ضروری است. جنبش‌هایی که می‌توانند افرادی از زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مختلف را به هم بیاورند، نیروی اجتماعی قدرتمندی را ایجاد می‌کنند. این وحدت، جنبش را قادر می‌سازد تا به ساختارهای قدرت موجود چالش بدهد و پایه‌ی گسترده‌ای از حمایت را برقرار کند.
تعداد:
اندازه‌ی یک جنبش، اندازه‌گیری شده توسط تعداد شرکت‌کنندگان، عامل دیگری مهم در تعیین پتانسیل موفقیت آن است. جنبش‌هایی که تعداد زیادی از افراد در لحظات حیاتی درگیر می‌شوند، احتمال تأثیر بیشتری دارند و اهداف خود را دست‌یافته می‌کنند. اندازه‌ی عظیم جنبش همچنین می‌تواند منجر به فروپاشی حمایت از رژیم مخالف شود.
تعهد:
سطح تعهدی که شرکت‌کنندگان در یک جنبش نشان می‌دهند، برای پایداری آن حیاتی است. جنبش‌هایی که می‌توانند با تاکتیک‌های متنوعی مانند اعتراضات صلح‌آمیز، اعتصابات، تحریم‌ها یا عدم همکاری اقتصادی، در دوران طولانی مؤثر باشند. حفظ نظم و انضباط در داخل جنبش، حتی در مقابل سرکوب به شدت، برای موفقیت آن ضروری است.
نمونه‌هایی از جنبش‌های موفق
جنبش ضد آپارتاید در آفریقای جنوبی:
جنبش موفق علیه رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی بر اساس عوامل مختلفی نیازمند بود. ابتدا، جنبش از تحریم‌های اقتصادی استفاده کرد که به طور خاص برای کسب‌وکارهای متعلق به سفیدپوستان هدف قرار گرفت و منجر به جداشدگی دولت آفریقای جنوبی از اقتصاد جهانی شد. فشار ناشی از این تحریم‌ها باعث شد حزب حاکم با کنگره ملی آفریقا (ANC) مذاکره و اصلاحات دموکراتیک را آغاز کند.
سرنگونی سلوبودان میلوشوویچ در صربستان:
در صربستان، جنبش سرنگونی سلوبودان میلوشوویچ در سال 2000 اهمیت قدرت اجتماعی را نشان داد. وقتی صدها هزار نفر از تظاهرکنندگان در بلگراد گرد هم آمدند، نیروهای نظامی قدرت مردم را متوجه شدند و از استفاده از نیروی بیش از حد خودداری کردند. تعهد جنبش به تظاهرات صلح‌آمیز و توانایی آن برای تحریک یک جمعیت عظیم در سرنگونی رژیم نقش مهمی داشت.
نتیجه‌گیری
ارزیابی پتانسیل موفقیت یک جنبش شامل در نظر گرفتن چندین عامل است. ارزشمندی علت، وحدت در میان شرکت‌کنندگان، تعداد افراد درگیر و تعهد نشان داده شده توسط جنبش، همه نقش‌های حیاتی دارند. علاوه بر این، توانایی نوآوری و تطبیق تاکتیک‌ها و حفظ نظم برای موفقیت در دوران طولانی ضروری هستند. با تحلیل این شاخص‌ها، می‌توانیم بدانیم که یک جنبش احتمال موفقیت خوبی در دستاورد اهداف خود و بهبودی معنادار دارد