چرا معضل آلودگی هوای تهران حل نمی‌شود؟
مشکلات
به گزارش شرکت کنترل کیفیت هوا شاخص آلودگی هوای تهران روز یکشنبه 26 آذر 1401 به عدد ۱۵۱ رسید که نشان دهنده بازه ناسالم است. پیش از آن هم این شاخص روی عدد ۱۵۹ یعنی بازه ناسالم برای همه افراد قرار داشته است. میزان ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون به مرز 200 رسیده و خطرناک توصیف شده است.
این در حالی است که شرایط هوای تهران از ابتدای سال وضعیت بدی را سری کرده است. خبرگزاری مهر در این مورد می‌نویسد: از ابتدای سال تاکنون ۱۴۴ روز هوای قابل قبول، ۱۰۶ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵ روز هوای ناسالم برای همه افراد جامعه، دو روز هوای بسیار ناسالم، دو روز هوای خطرناک و تنها دو روز هوای پاک را تجربه کردند.
این در حالی است که سال گذشته شهروندان تهرانی ۱۹۵ روز هوای قابل قبول، ۶۸ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، دو روز هوای پاک و شش روز هوای ناسالم را تجربه کرده بودند. ارقامی که نشان می‌دهد وضعیت هوای تهران به مراتب بدتر شده است.
البته آلودگی هوای تهران موضوع جدیدی نیست.
از حدود سه دهه پیش تا امروز، هرساله با شروع فصل سرد سال شرایط هوای تهران بغرنج می‌شود و مسئولان شهری و کشوری وعده بهبود در سال اینده را می‌دهند. آنها راهکارهایی از قبیل توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی را پیشنهاد می‌دهند. وعده‌ای که هیچ گاه عملی نشده است.
از سوی دیگر، بسیاری از کارشناسان محیط زیست معتقدند استفاده صنایع از سوخت‌های مایع مانند گازوئیل و مازوت از دلایل اصلی آلودگی هواست. چون به طور معمول صنایع ایران از گاز طبیعی استفاده می‌کنند اما به محض رسیدن به فصل سرما، کمبود گاز طبیعی برای استفاده در مراکز مسکونی باعث می‌شود تا دولت سوخت صنایع را تغییر می‌دهند تا بتوانند گاز خانه‌های مردم را تامین کنند.
این در حالی است که ایران دارای دومین منابع بزرگترین گازی جهان است. در واقع عدم سرمایه‌گذاری برای توسعه تولید گاز طبیعی که ناشی از سیاست‌گذاری‌های کلان در سیاست خارجی است که باعث تحریم شده و امکان ورود سرمایه و تکنولوزی توسعه از را سد کرده است.
همچنین، تاکید بیش از حد برای استفاده از گاز طبیعی برای تامین انرژی کشور باعث شده تا سبد انرژی در ایران تک محصولی شود. در سایر کشورها انواع دیگر انرژی مانند برق که از منایع گوناگون تامین می‌شوند باعث گستردگی سبد انرژی شده‌اند. همین موضوع کمک کرده تا وابستگی به سوخت فسیلی کاهش پیدا کند.
در شرایطی که ایران یکی از آفتاب‌گیرترین کشورهای جهان است، سالهاست که جمهوری اسلامی برای تولید برق هسته‌ای تاکید می‌کند اما به بحث توسعه در بخش برق خورشیدی که از قضا ایران در آن مزیت نسبی هم دارد را توجهی نکرده است.
به عبارت دیگر عوامل اصلی آلودگی هوا یعنی توسعه حمل و نقل عمومی و سبد انرژی از جمله مواردی هستند که باید مورد توجه تصمیم‌گیران باشد. تصمیماتی کلان که نیاز به تغییراتی اساسی در نگرش به آینده کشور دارد.