بررسی بحران بنزین در سال ۱۴۰۲
هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نفت در امور برنامه‌ریزی در تاریخ ششم فروردین در مصاحبه با تسنیم اعلام کرد «مصرف روزانه بنزین در کشور به ۱۴۴میلیون لیتر رسیده است و این در حالی است که میزان مصرف روزانه بنزین در سال گذشته حدود ۸۸ میلیون لیتر در روز بوده » و این به معنی ۲۷. ۷ درصد رشد در مصرف بنزین است.
فلاحتیان در ادامه از به راه‌اندازی «نهضت بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور» برای مدیریت مناسب در زمینه نفت و گاز سخن گفته است، اما توضیحاتی بیشتری در این رابطه ارائه نداده. پس از انتشار این خبر، بسیاری این سخنان را نوعی زمینه‌سازی برای گران‌تر کردن «قیمت سوخت» پنداشتند.
پس از این سخنان سندی درباره جزییات نشسستی که در تاریخ ششم اسفند ۱۴۰۱ در نهاد ریاست جمهوری با حضورنمایندگان نهاد‌های مختلف و با هدف بررسی طرح‌های مدیریت مصرف سوخت در نهاد ریاست جمهوری برگزار شده توسط اینترنشنال منتشر شد. براساس گزارش‌های منتشر شده نماینده وزارت اطلاعات در این نشست هشدار داده است که سال سختی در پیش رو است و از مقامات خواسته شده است که ازهر گونه اظهار نظر، پیشنهاد یا اقدامی که برداشت « زمینه‌سازی برای افزایش قیمت بنزین » شود، خودداری کنند. گفته می‌شود که این نشست با فوریت آنی و به صورت محرمانه برگزار شده است.
سایت رادیو فردا نیز اعلام کرد نسخه‌ای از گزارش رسمی وزارت نفت به دستش رسیده است که نشان‌دهنده اوج گرفتن «ناترازی بنزین» در کشور از تابستان پارسال است و حاکی از این است که دولت رئیسی مجبور شده که حدود ۵۰۰ میلیون لیتر از «ذخایر استراتژیک بنزین» خود را وارد بازار کند که این معادل یک سوم ذخایر استراتژیک بنزین است.
اخبار منتشر شده در رسانه‌های داخلی نیز، وجود وضعیت وخیم بنزین در سال جدید را تائید می‌کند. خبرگزاری مهر طی گزارشی در گفت‌و‌گو با جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در ابتدای فروردین ماه ۱۴۰۲ از «ناترازی ۷ میلیون لیتری» در تولید و مصرف بنزین سخن گفته است. همچنین علی مطهری، نایب‌رئیس پیشین مجلس در مصاحبه با سایت جماران وضعیت فعلی مصرف بنزین را غیر قابل ادامه دانست و گفت: تصمیم‌گیری درباره بنزین باتوجه به وضع معیشتی نامناسب مردم، مسأله بسیار ظریفی است.
جبران کمبود بنزین از جیب چه کسی خواهد بود؟
«مدیریت مصرف بنزین» کلیدواژه‌ای است که در روز‌های اخیر، بار‌ها از طرف کارشناسان دولت رئیسی تکرار شده است و پیشنهاد داده‌اند که با توجه به رشد مصرف، راهکار افزایش قیمت بنزین در نظر گرفته شود. رویکردی کاملاً مغایر با شعار «مهار تورم و رشد تولید» که توسط دولت رئیسی برای امسال در نظر گرفته شده. افزایش قیمت بنزین تنها در صورتی قابل قبول است که همراه با افزایش درآمد سرانه مردم باشد. در غیراینصورت تنها ضربه سختی دیگری به معیشت مردم خواهد بود.
طبق آخرین آمار‌های رسمی جمهوری اسلامی، قریب ۴۰ _۵۰ درصد مردم زیر خط فقر قرار دارند و افزایش قیمت بنزین با تأثیر لحظه‌ای و سریع بر روی همه قیمت‌ها از جمله مواد غذایی، حمل و نقل تا نرخ خدمات و... بخش‌های عظیمی از جامعه را به‌صورت کامل فلج خواهد کرد.
در شرایطی که بستر اقتصادی جامعه روز به روز اوضاع پیچیده‌تری را تجربه می‌کند و در وضعیتی که بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در همین ابتدای سال دولت با کسری بودجه بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار میلیارد تومان روبرو است و کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی تورم بالای ۵۰ درصد را برای سال جدید داشته‌اند، افزایش قیمت بنزین پیامد‌های اجتماعی بسیار گسترده‌ای به همراه خواهد داشت.
گفتنی است که بزرگ‌ترین اعتراضات گرانی بنزین مربوط به اعتراضات آبان ماه ۹۸ بود که به گزارش خبرگزاری رؤیترز، نیرو‌های امنیتی هزار و ۵۰۰ نفر از معترضان را کشتند. حال خشم جامعه از سرکوب و کشتار و اعدام‌های جنبش زن زندگی ازادی همچون آتش زیر خاکستری است که افزایش نرخ بنزین می‌تواند به‌مثابه بنزینی بر روی این خاکستر باشد.