ده میلیون خودروی فرسوده در خیابان‌های ایران
مشکلات
گزارش‌های منتشر شده حاکی از آن است که قریب به 10 میلیون خودروی فرسوده در خیابان‌های ایران در حال تردد هستند. موضوعی که با توجه به مصرف بنزین بالای این خودروها، آسیب‌های جدی برای محیط زیست و همچنین امنیت عمومی به همراه دارد.
مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار گزارشی به آسیب‌شناسی این موضوع پرداخته است. در بخشی از این این گزارش آمده: «بازنگری مصوبات و قوانین اسقاط خودرو و آماده سازی لایحه برای تصویب در دولت و مجلس و از رده خارج شدن خط تولید پراید و پژو؛ پیگیری تولید خودروهای برقی و دونیرویی به تعداد ۱۵ هزار دستگاه و موتورسیکلت ۵۰ هزار دستگاه در سال ۱۳۹۹ و تصویب آیین نامه اجرایی طرح جایگزینی محصولات کم بازده صنعتی و پرمصرف طی مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۹۸ است.»
اما این طرح در عمل به نتیجه نرسیده است.
به نوشته تجارت نیوز، در حال حاضر بیش از ۱۰ میلیون وسیله نقلیه در مرز فرسودگی در کشور وجود دارد که بیانگر ضرورت اقدام جدی در این حوزه است. در آیین نامه اجرایی این حکم مقرر شده بود که شش ماه پس از لازم الاجرا شدن این قانون تهیه و به تصویب برسد. اما آیین نامه با تأخیری نزدیک به دو سال در تاریخ سال ۱۳۹۸ به تصویب رسید. در نتیجه اگرچه اقداماتی در خصوص اجرای این حکم انجام شده اما با توجه به نتایج حاصل فاقد اثر بخشی ارزیابی شده است.
در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، طرح‌های تغییر مصرف خودروها در حال اجراست. برای مثال، یکی از راهکارهایی که این کشورها به کار گرفته‌اند، پرداخت وام‌ها به خودروهای الکتریکی و معافیت‌های مالیاتی است. همچنین، هزینه شارژ مجدد این قبل خودروها بسیار پایین است و دولت به دلیل قیمت نسبا بالای این قبل خودروها، وام‌های بلاعوض هم به خریداران پرداخت می‌کند. از طرف دیگر در کلانشهرها اجازه تردد خودروهای دیزلی لغو شده است.
در برخی از این کشورها، یک تاریخ نهایی برای تولید یا واردات خودروهای تماما دیزلی یا بنزینی در نظر گرفته شده است. مثلا از سال 2030 به بعد دیگر خودروی بنزینی یا دیزلی در لندن پلاک نمی‌شود. مابقی خودروهای باقی مانده هم تا زمان اسقاط اجازه تردد دارند. به موازات این قانون، بریتانیا در حال توسعه مراکز شارژ مجدد خودروهای الکتریکی است و به افرادی که در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند هم تسهیلات پرداخت می‌کند.
در این شرایط به نظر می‌رسد ایران هم می‌تواند با الگوبرداری از این روش‌ها و البته فشار بر خودروسازان داخلی از طریق کاهش تعرفه خودروهای وارداتی که آنها را ناچار به رقابت می‌کند هم از دیگر اقداماتی است که باید در نظر گرفته شود.