حمله مسلحانه به شاه چراغ، سناریوی قدیمی با اجرایی ضعیف
در پی حمله مسلحانه روز چهارشنبه ۴ آبان ماه به صحن شاه چراغ شیراز، شماری از مقامات و رسانههای رسمی و نزدیک به حکومت، به طور گسترده این اقدام را به «دشمن» نسبت داده و آن را با اعتراضات اخیر مرتبط دانستند.
بسیاری از تحلیلگران براساس وجود ابهامات و تناقضات بسیار در بررسی ابعاد حادثه حمله تروریستی شاهچراغ، آن را تلاش جمهوری اسلامی برای بهرهبرداری در جهت منافع حکومتی دانسته است.
حمله مسلحانه در محوطه حرم شاهچراغ شیراز، عصر۴ آبان ۱۴۰۱ اتفاق افتاد و ۱۵ نفر کشته و بیش از بیست نفر زخمی بر جای گذاشت.
در پی وقوع این حمله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی در پیامی خواستار «مجازات» عوامل این حمله شد و از «دستگاههای حافظ امنیت» وقوه قضائیه خواست که با «جریانی که به جان مردم و امنیت آنان و مقدسات آنان بیاعتنائی و بیاحترامی روا میدارند» برخورد کنند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران نیز این حمله را «پروژه چند لایه نا امن سازی» کشور توصیف کرد.
آقای امیر عبدالهیان در صفحه توییتر خود نوشت: «اطلاعات موثقی موجود است که دشمنان، پروژه لایه نا امن سازی ایران را طراحی کردند.»
روزنامه «کیهان» که مدیر مسئول آن را رهبر تعیین میکند، نیز در مقالهای نوشت که باید ردپای حمله را در «آشوبگران» دنبال کرد و بار دیگر از مقامات خواست که با معترضان برخورد کنند.
کیهان در گزارش خود نوشت: «اگر با اغتشاشگران برخوردی مناسب و فراخور اقدام آنها صورت میگرفت شاید شاهد اتفاق دیروز نمیبودیم و تروریستها فضا را برای چنین جنایتی آماده و مهیا نمیدیدند. متاسفانه مماشات و مدارا با اغتشاشخواهان و خط دهندگان به آنها کار را به اینجا رسانده است.»
ا ز صبح پنج شنبه علاوه بر برخی مقامات جمهوری اسلامی، رسانههای وابسته به حکومت نیز تبلیغات گستردهای را آغاز کردهاند که در آن، اعتراضهای اخیر به عنوان عاملی موثر در حمله شاه چراغ معرفی میشود و طی آن از نیروهای امنیتی خواسته شده با معترضان شدیدتر برخورد کنند.
روزنامه جوان نزدیک به سپاه پاسداران نیز حمله به شاه چراغ را «پازل برنامه تهاجمی دشمن» دانست و نوشت: « باید در قالب یک تهاجم ترکیبی تمامعیار تجزیه و تحلیل کرد.»
پیشتر محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی اعتراضات را زمینهساز حمله مسلحانه به شاهچراغ خوانده و گفه بود: «این فاجعه دل خراش اتمام حجتی است با همه کسانی که در هفتههای گذشته با ایجاد نا آرامی، زمینه را برای توطئههای دشمن فراهم کردند.»
بررسی ابعاد ضد و نقیض حمله به شاه چراغ
در کنار تلاشهای جمهوری اسلای برای بهره برداری از این حمله در جهت ایجاد فشار بیشتر بر معترضان و بسترسازی رعب و وحشت از وقوع نا امنی و تکرار این دست حملات در صورت ادامه روند اعتراضات، ابهامات زیادی در اطلاعیه گروهک داعش درباره حمله تروریستی و عامل واقعی این حمله مطرح است.
با توجه به ساعت و تاریخ دوربینهای مدار بسته گیت ورودی حرم شاه چراغ، این حادثه درساعت ۱۷:۴۳ اتفاق افتاده است. کانال تلگرامی وابسته به سپاه با انتشار پوستری خبر حمله را ۳ ساعت پیش از وقوع آن اعلام کرده است.
علاوه بر اینها، در گزارشی که از خبرگزاری «اعماق» پایگاه خبری داعش منتشر شده عباراتی به کار رفته است که از نظر زبانی با نوع ادبیات همیشگی این پایگاه خبری هم خوانی ندارد. به کارگیری عبارت « شیعه » به جای « رافضی » و « الاهواز» به جای « الاحواز » در متن گزارش خبری اعماق، نشان دهنده این است که نویسنده حتی به زبان عربی منطقهای نیز تسلط کافی نداشته است.
برخی استفاده از واژه «انغماسی» برای توصیف حمله به جای «انتحاری» در اطلاعیه منسوب به داعش را نیز محل ابهام میدانند. کارشناسان میگویند: «در ادبیات داعش عملیات انغماسی به عملیاتی گفته میشود که در برابر طرفی بسیار قویتر یا پرتعدادتر انجام میشود.»
همچنین در اصطلاح «قالت مصادر امنیه لوکاله اعماق» در اطلاعیه منسوب به داعش، به منابع امنیتی آژانس خبری اعماق اشاره شده است. برخی میگویند این ارجاع بیسابقه است. اما این طور نیست و استناد داعش به منابع امنیتی در گذشته نیز سابقه داشته است.
مورد دیگر، تاریخ بیانیه منتشر شده از سوی داعش درباره گردن گرفتن این حمله تروریستی است. با نگاهی به اطلاعیه داعش در این باره، متوجه میشویم که تاریخ انتشار بیانیه براساس تقویم هجری- قمری ایران در ۳۰ ربیعالاول است. در صورتی که طبق تقویم هجری، ربیعالاول ۲۹روز دارد. با این تعریف تاریخ اطلاعیه مبتی بر تقویم ایرانی است.
بر اساس گزارش فکت نامه، دبیر ارشد سرویس ضد تروریسم در نشریه The long War Journal مسئول حمله را صرنفظر از اینکه توسط داعش طراحی شده باشد یا نه «یک سرباز خلافت» دانسته است. باید یادآوری کرد که عملیاتهایی که داعش مسئولیت آنها را برعهده گرفته نیز، لزوما توسط خود گروهک طراحی و برنامه ریزی نمیشوند. به عنوان مثال حملات برناردینو، کالیفرنیا، و اورلاندو، فلوریدا ارتباط مستقیمی با این گروه نداشتند، اما داعش مسئولیت حملات را برعهده گرفت.
علیرغم وجود مستنداتی در راستای عدم اطمینان از انجام این حمله تروریستی توسط داعش، و وجود رد پای جمهوری اسلامی در این حادثه، یکی از انگیزههای دیگر حکومت استفاده از این حمله خنثی کردن تجمعات احتمالی در زاد روز کوروش کبیر در شیراز است.
علیرغم اینکه تعداد کشته شدگان اخیر درزاهدان ۹۰نفر، یعنی ۷۰ نفر بیشتر از کشته شدگان حمله به شاه چراغ بوده است. این مسئله هیچ انعکاسی در رسانههای حکومتی نداشته است . با این وجود جمهوری اسلامی درست پس از بروز حادثه شاه چراغ، سه روز عزای عمومی اعلام کرده و بر اساس گزارشها ورودیهای مزار کوروش را نیز بسته است.