تداوم بازداشت عکاسان خبری با اتهامات مبهم
یکی از اولین اقدامات جمهوری اسلامی در روزهای آغازین اعتراضات، دستگیری نیلوفر حامدی و الهه محمدی به بهانه انتشار اخباری در توصیف فضای بیمارستان و خاکسپاری مهسا امینی در رورنامههای داخلی شرق و هممیهن بوده است. همزمان با این بازداشتها شمار زیادی از روزنامهنگاران و خبرنگاران دیگر هم بازداشت شدند که عمدتا بدون انتشار خبر در رسانههایشان و صرفا به دلیل انتشار مطالبی در توئیتر و اینستاگرام خود و یا به سبب شرکت در اعتراضات مردمی، مورد بازخواست قرار گرفتهاند.
در میان اعضای مطبوعات و رسانه، «عکاسان مطبوعاتی» هم هستند که بدون فعالیت خبری، دستگیر شدهاند. در اطلاعیهای که مدتی قبل توسط انجمن صنفی عکاسان منتشر شده، ضمن اعلام نام عکاسان مطبوعاتی که در این اعتراضات دستگیر و بازداشت شدهاند نوشته شده است: «این انجمن با هشدار درباره از دست رفتن مرجعیت رسانهای، دستگیری عکاسان مطبوعاتی را محکوم کرده و با ابراز نگرانی از وضعیت سلامتی آنها، آزادی فوری و سریع ایشان را از مسئولان قضائی و امنیتی درخواست میکند.»
یلدا معیری، آریا جعفری، حسین اسماعیلی، بهار اصلانی، احمد حلبیساز، عادل کریمی و محمد رمضانی عکاسانی هستند که نام آنها در بیانیههای مختلف انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی آمده است.
از این لیست، بهار اصلانی که سابقه بازداشت چند روزه در سال ۹۶ را هم داشته است، و عادل کریمی، عکاس و مستند ساز کردستانی که ۱۹ مهرماه در منزل یکی از دوستانش بازداشت شده بود، به قید وثیقه آزاد شدند. همچنین محمد رمضانی، عکاس ایسنا در خواف که به دلیل انتشار تصاویری از جانباختگان اعتراضات زاهدان بازداشت شده بود، هم به طور موقت و تا پایان مراحل دادرسی، به قید وثیقه آزاد شده است.
احمد حلبی عکاس مطبوعاتی دیگری که به گفته خودش «عکسهای سادهای از ایران، افغانستان، کوبانی و کشورهای دیگر داشته است» و در روزهای نخست اعتراضات در خیابانهای تهران دستگیر شده بود، بعد از ۲۷ روز بازداشت، بدون داشتن وکیل، به ۵ سال زندان و ممنوعالکاری محکوم شده است. حلبی هم عکاس مطبوعاتی دیگری است که با قید وثیقه آزاد است، اما ۳ خبرنگار دیگر همچنان با گذشت بیش از ۲ ماه، همچنان به دلایل مبهمی، در بازداشت هستند.
آریا جعفری
آریا جعفری، در حال حاضر عکاس خبرگزاری ایسنا اصفهان است. او در سال ۹۳ بعد از تهیه گزارش خبری از تجمعات اعتراض مردم به اسیدپاشیهای زنجیرهای به صورت زنان اصفهانی، بازداشت شد.
یکی دیگر از سوابق کاری آریا جعفری، عکاسی خبری از ورزش زنان است. او همیشه در دفاع از فوتبال زنان، متقاضی عکاسی از رقابتهای رسمی باشگاهها بود و چندباری هم درباره محدودیت و ممنوعیتهای اعمال شده در این کار اطلاع رسانی کرده بود.
آریا جعفری در دی ماه ۹۸ بعد از اعتراضات آبان و عکاسی از مراسم خاکسپاری جانباختگان هواپیمای اوکراینی در اصفهان، «به دلیل عدم آمادگی روحی و با توجه به مشکلات بسیاری که گریبانگیر مردم کشور شده»، پس از ۱۴سال، ازتیم ملی قایقرانی ایران خداحافظی کرد.
جعفری که همواره یکی از جدیترین فعالان مطبوعاتی اصفهان در جریان اعتراضات فرهنگی-اجتماعی ایران و استان اصفهان بوده است، در ۳ مهر و در جریان اعتراضات به کشته شدن مهسا امینی و دستگیری خبرنگاران، به دلیل نامعلومی بازداشت شد و در میانه آبان با تفهیم ۸ ردیف اتهامی، به بند عمومی ابن زندان منتقل شد.
در آخرین اخبار منشر شده در صفحات توئیتر دوستان آریا جعفری، ادعا شده که دو دادگاه در تاریخ ۱۳ و ۱۴ آذر بصورت علنی و غیرعلنی برای او تشکیل شده و هنوز حکمی برایش صادر نشده است.
یلدا معیری
یلدا معیری، که در روزهای نخست اعتراض به مرگ مهسا امینی دستگیر شد، عکاس مطبوعاتی دیگری است که نامش در نامه انجمن صنفی عکاسان آمده است.
یلدا معیری، عکاس عکس معروف زنی است که در اعتراضات سال ۹۶ در میان غبار در حال فرار از دست نیروهای امنیتی است. بعدها، دونالد ترامپ هم در حساب توئیتر خود از عکس معیری استفاده کرد. او تابستان ۱۴۰۰ در زمانی که طالبان، افغانستان را محاصره کرده بودند، به این کشور رفت و گزارشهای میدانی از شرایط شهرهای اشغال شده افغانستان توسط طالبان تهیه کرد.
یلدا معیری از ۲۸ شهریور ۱۴۰۱ در بازداشت است و بنابر آخرین گزارش منتشر شده در ایسنا، اولین جلسه دادگاه او، بعد از بیش از ۲ ماه، در روز چهارشنبه ۹ آذر در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی افشاری برگزار شد که هنوز حکمی برای آن صادر نشده است. نکته قابل تامل و مورد ادعای ایسنا این است که وکیل یلدا معیری به جزئیات پرونده او دسترسی نداشته است. او در روزهای نخست بازداشت، از شرایط بد زندان، شلوغی، امکانات و بهداشت کم بازداشتگاه خبر داده بود.
حسین اسماعیلی
حسین اسماعیلی عکاس مطبوعاتی دیگری است که از سهشنبه ۱۹ مهرماه دستگیر شده و به زندان تهران بزرگ منتقل شده بود و به گزارش ایسنا، اولین جلسه دادگاه رسیدگی به اتهاماتش صبح روز چهارشنبه ۲ آذر ۱۴۰۱ در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی عموزاد برگزار شده است اما هنوز هیچ حکمی برای او صادر نشده است.
با اینکه مدت بسیار طولانی از بازداشت خبرنگاران نیلوفر حامدی، الهه محمدی و این ۳ عکاس خبری گذشته، اما همچنان دلیل اصلی دستگیری این خبرنگاران، بطور رسمی مطرح نشده است، چنانکه محمدحسین آجرلو، همسر نیلوفر حامدی، در توئیتر خود در تشریح «بازداشت غیرقانونی» همسرش نوشته: «۳۷ روز از آخرین بازجویی و ۳۰ روز از دفاع آخرش در دادسرا میگذرد. ۱۱ روز پیش، ماه دوم قرار بازداشت او تمام شده و تمدید نشده است. نیلوفر همچنان بلاتکلیف در بند ۲۰۹ اوین است».
الهه محمدی و سه عکاس مطبوعاتی در بازداشت هم شرایط و «بلاتکلیفی» مشابه با نیلوفر حامدی را تجربه میکنند. این انتظار برای تعیین تکلیف و مشخص نبودن اتهامات آنها، اینگونه ایفا میکند که جمهوری اسلامی، از آزادی این چهرههای خبری و انتشار اخبار توسط آنها واهمه دارد.