رویارویی مجلس با جامعه مدنی؛ لغو تابعیت فرزندان مادر ایرانی
مشکلات
در شرایطی که بیش از دو ماه است جامعه ایران پس از کشته شدن مهسا امینی، زن کرد ایرانی اعتراضات گسترده‌ای را آغاز کرده و هر روز بر میزان خشم آن افزوده می‌شود، به نظر می‌رسد حکومت قرار نیست هیچگونه عقب‌نشینی از خود نشان دهد.
جامعه مدنی ایران طی چهار دهه گذشته تلاش کرده تا به طور مسالمت آمیز خواسته‌های خود را پیش ببرد؛ اعطای تابعیت به فرزندان مادران ایرانی که همسر غیر ایرانی دارند، یکی از این تلاش‌ها است. پس از سال‌ها تلاش برای اصلاح قانون اعطای تابعیت به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی و مردان خارجی، در نهایت در سال ۹۸ قانون فوق در مجلس تصویب شد.
اما بعد از گذشت سه سال و در میانه اعتراضات، مجلس شورای اسلامی قانون قبلی را نادیده گرفته و رو به روی این تلاش ایستاده است.
مجلس در میانه آبان ماه با کلیات طرح تأسیس سازمان ملی اقامت مهاجران موافقت کرد. طرحی که در ص.رت اجرایی شدن، بر اساس آن قانون تابعیت فرزندان مادر ایرانی مصوب سال ۹۸ لغو می‌شود.
پیمان حقیقت‌طلب، مدیر پژوهش انجمن دیاران، در گفتگو با روزنامه شرق می‌گوید: «یعنی [قانون] اینها را تبعه خارجی محسوب می‌کند و... در حقیقت... فرزند مادر ایرانی که دریافت شناسنامه حقش بوده، تبدیل به یک تبعه خارجی با امکان بالای اخراج از ایران می‌شود.»
او می‌افزاید: «بعد از لازم‌الاجراشدن این قانون، قانون تابعیت فرزندان مادر ایرانی مصوب سال ۹۸ لغو می‌شود. چیزی که الان در این قانون وجود دارد، عملا امکان ایرانی شدن فرزندان مادر ایرانی را از بین می‌برد و دیگر قانون جایگزین و مرجعی وجود ندارد تا آنها ایرانی محسوب شوند».
البته نمایندگان مجلس هدف این طرح که در ۳۶ ماده تدوین شده است را سازماندهی اتباع خارجی عنوان کرده‌اند. ابوالفضل ابوترابی، نماینده نجف‌آباد در مجلس، هدف از تصویب این طرح را «ساماندهی مهاجران به کشور و اعطای اقامت به مدت‌زمان‌های مختلف» عنوان کرد و افزود : «ما در طرح تاسیس سازمان ملی مهاجرت به دنبال آن هستیم تا مهاجران به کشور را با دادن اقامت ساماندهی کنیم، چون این اقدام مزایای بسیاری برای ما دارد. وقتی مهاجران ساماندهی شده و اقامت به آنها داده شود، امکان اخذ مالیات از آنها نیز وجود دارد؛ مضاف بر اینکه در این طرح، زمینه برای سرمایه‌گذاری مهاجران در کشور نیز فراهم شده است.»
در واقع به نظر می‌رسد هدف از تصویب این طرح ساماندهی مهاجران افغان است اما در عمل زنان ایرانی و فرزندان آنها هم در این مسیر آسیب می‌بینند. موضوعی که در طرح دیده نشده است.