نوشداروی 7 میلیارد تومانی برای چغازنبیل و شوش
در اوایل اسفند سال ۱۴۰۱، خبری از تخریب و سرقت آجرنوشته‌های چغازنبل منتشر شد و چند روز بعد، در ۶ اسفند ماه، تکذیبیه مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوزستان، به تیتر اول خبرگزاری‌های رسمی و روزنامه‌های مختلف تبدیل شد.
در این تکذیبیه، که توسط خبرگزاری ایسنا منتشر شده است، عنوان شده که: «در هفته‌های گذشته یک تعرض نافرجام به بخشی از دیواره ضلع جنوب غربی وارد شد که با هوشمندی یگان حفاظت مستقر در محوطه از تخریب جدی مجموعه جلوگیری به عمل آمد.»
در همین زمان، روزنامه اعتماد در گزارشی با اشاره به نشست مطبوعاتی فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی استان خوزستان در سال ۱۳۹۶، به وعده‌های محقق نشده درباره حفاظت از میراث جهانی این استان اشاره کرد و مدعی شد که «اولین اثر ثبت جهانی ایران با ۶۰۰ هکتار وسعت، یک نگهبان داشت»
بعد از انتشار خبر سرقت از چغازنبیل، مجتبی گهستونی که اولین بار خبر سرقت از چغازنبیل را رسانه‌ای کرد، تکذیبیه مدیر کل اداره میراث فرهنگی خوزستان را خلاف واقع قلمداد کرد و افزود: «اگر بخواهم تمام واقعیت را بگویم، ممکن است منجر به اخراج چند نفر از محل کارشان شود».
او با اشاره به گزارش‌های دی ماه مجموعه چغازنبیل، متولیان اداره میراث را به قصور در مراقبت از این بنای تاریخی محکوم کرد و گفت: «وقتی اولین اثر ثبت جهانی ایران، با ۶۰۰ هکتار وسعت، فقط یک نفر نیروی یگان حفاظت دارد و نگهبان آن بدون امکانات و تجهیرات لازم از بنا حفاظت می‌کند، در نبود رده حفاظتی و حصار در اطراف بنا، بروز این مشکلات قابل پیش‌بینی است.»
هرچند گهستونی درباره «گزارشات دی ماه» توضیحات کاملی نداده است، اما بازدید میدانی خبرنگار همه‌مون از سایت باستانی چغازنبیل، موید آن است که فضای گسترده این میراث تاریخی، محصور نشده و امنیت حریم این مجموعه، واقعا تنها توسط یک نگهبان در مقابل ورودی سایت تامین می‌شود.
در همین رابطه یکی از میراث‌بانان خوزستانی در گفت و گو با همه‌مون، به وضعیت بد پرداخت حقوق نگهبانان اندک ابنیه تاریخی استان اشاره کرد و گفت: «بسیاری از این نگهبانان، از سر ناچاری یا علاقه وافر به میراث کهن استان نسبت به نگهبانی از سایت‌های تاریخی اقدام می‌کنند وگرنه با این شرایط پرداخت حقوق، کسی حاضر به قبول این مسئولیت نمی‌شود.»
او درباره چغازنبیل گفت: «بسیاری از نگهبان‌های قدیمی چغازنبیل، با وجود اینکه سواد کافی در حوزه‌های تاریخی و فرهنگی ندارند، اما نسبت به این اماکن تاریخی، حساسیت دارند و در تعجب هستند که این بناهای ارزشمند، در تمام سال‌های خدمت آنها، از نظر امنیتی هیچ تغییری نکرده و هیچ اقدام مفیدی در راستای افزایش آنها صورت نگرفته است.»
این میراث‌بان خوزستانی با اشاره به طرح جنگل‌کاری صنایع و تجاوز به حریم درجه یک چغازنبیل در سال ۱۳۹۴ گفت: «چغازنبیل تا کنون از بلاهای زیادی جان به در برده است و در کمال تاسف بسیاری از متولیان اداره میراث استان، عمیقا باور دارند که این فضای مقدس، خودش خودش را نجات می‌دهد و با همین استدلال، شانه از مسئولیت خود خالی کرده‌اند و بودجه‌های به حق حفاظت از چغازنبیل و باقی ابنیه تاریخی منطقه را، به مصارف بی‌ربط با میراث کهن می‌رسانند.»
چغازنبیل ۶۰۰ هکتاری که تنها یک میراث‌بان دارد
زیگورات چغازنبیل، نیایشگاهی باستانی، متعلق به دوران پادشاهی مادها بر ایران است که در نزدیکی منطقه باستانی هفت تپه در شهرستان شوش از استان خوزستان واقع شده است. این زیگورات، احتمالا نخستین سازه
مذهبی شناخته شده در ایران است و در ۵ طبقه، در اختیار ایرانیان باستان بوده و امروزه تنها ۲ طبقه و نیم از این بنای عظیم‌الجثه باقی مانده است.
نمای بیرونی این بنای خشتی، از آجرهایی ساخته شده که به خط میخی عیلامی، اطلاعاتی نظیر نام سازنده و هدف ساخت را شرح داده است و خبر سرقت آجرهای کتیبه‌دار واقع در ضلع جنوب غربی آن، موجب نگرانی بسیاری از فعالات میراث فرهنگی و دوستداران ابنیه تاریخی ایران شده است.
این بنا و حریم آن، اولین میراث ایرانی ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو بوده و هم اکنون در «فهرست میراث جهانی در معرض خطر» قرار دارد و باید مورد توجهات ویژه قرار بگیرد، با این وجود، سال‌های زیادی، حرف و سخن از کوتاهی در حفظ و مراقبت از آن به گوش رسیده است.
پیشتر، مجتبی گهستونی، خبرنگار و فعال میراث فرهنگی خوزستان در نشست مطبوعاتی سال ۱۳۹۶، ضمن تاکید بر ارزش میراث فرهنگی شوش از «کمبود تجهیزات، کمبود نیروی انسانی، وسایل نقلیه و خودرو و موارد دیگر» در بناهای تاریخی خبر داده بود.
حالا، بعد از انتشار خبر سرقت اخیر از این مجموعه باستانی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوزستان، ضمن تکذیب این سرقت، از افزایش قابل ملاحظه «ضریب امنیتی و تعداد نیروهای یگان حفاظت محوطه چغازنبیل و فضای پیرامونی و گشت‌های شبانه و نامحسوس» و تخصیص «اعتباری ۷۰ میلیارد ریالی با هدف صیانت از آثار ارزشمند میراث جهانی و به منظور توجه بیش از پیش به زیرساخت‌های گردشگری و حفاظتی ۲ پایگاه میراث جهانی چغازنبیل و شوش» خبر داد، اقداماتی که مجتبی گهستونی ضمن تاکید بر رخ داد سرقت از مجموعه چغازنبیل، آن را «نوشدارویی بعد از مرگ سهراب خوانده است.»
نظر شما در این باره چیست؟ آیا اینبار این بودجه ۷میلیارد تومانی، کمکی به این زیگورات می‌کند؟ و آیا اساسا فرصتی جهت حفظ این بنا، برای آیندگان باقی است؟