خطر فرونشست در حدود 9 درصد مساحت ایران

رئیس سازمان مدیریت بحران ایران با بیان اینکه تخلیه مرتب آبخوان‌ها، خطرات فرونشست را به‌صورت جدی برای کشور به دنبال دارد، گفت: تقریبا در 125 هزار کیلومترمربع که حدود 8 تا 9 درصد مساحت ایران می‌شود، شاهد فرونشست هستیم.

محمدحسن نامی در گفتگو با ایسنا با اشاره به اینکه حدود 18 تا 19 میلیون نفر در این پهنه ساکن هستند. حدود 280 شهر و 9200 روستا نیز در معرض خطرات ناشی از فرونشست قرار دارند، افزود: نتایج نامطلوب توسعه پهنه‌های فرونشست زمین در سرزمین ایران را همه شاهد هستیم. متاسفانه استاندارد مصرف آب در بخش‌های کشاورزی، صنعتی و خانگی رعایت نمی‌شود.

نگرانی از فرونشست در کشور طی سال‌های اخیر افزایش یافته است. این پدیده به دلیل استفاده بیش از حد از آب‌های زیر زمینی افزایش یافته است. به رغم وجود تغییرات اقلیمی، ایران برنامه مدونی برای مهار یا مدیریت این مشکل ندارد. آن هم در شرایطی که رشد جمعیت باعث شده تا مصرف آب افزایش یابد. از سوی دیگر کشاورزی در ایران گسترش پیدا کرده و این موضوع هم نیازمند مصرف آب است. آبی که بر روی زمین به راحتی قابل دستیابی نیست.

بر اساس استانداردهای جهانی کشورها مجاز هستند تا 10 درصد از آبخوان‌های خود برداشت کنند اما در کشور ما 70 درصد از آبخوان‌ها برداشت می‌شود.

علیرضا شهیدی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت مدعی است اگر ۱۵ تا ۲۰ درصد صرفه جویی داشته باشیم, می‌توانیم فرونشست را مهار کنیم.

او در مصاحبه‌ای که با تسنیم داشته می‌گوید: مصرف آب در صنعت 2.4 میلیارد مترمکعب است و کشاورزی نیز سالانه 89 میلیارد متر مکعب از آب کشور را مصرف می‌کند که این مقدار حدود 90 درصد مصرف سالانه آب کشور است؛ متأسفانه مصرف بی‌رویه آب در کشاورزی هنوز وجود دارد و تلاشی برای اصلاح این روند دیده نمی‌شود.

در همین رابطه کارشناسان معتقدند که می‌بایست کشت جایگزین با مصرف کم آب به کشاورزان پیشنهاد شود تا به جای محصولات آب‌بر کاشت شوند. در واقع بخش مهمی از صادرات کشاورزی ما محصولات آب‌بر هستند. بعنی ما در کشاورزی عملا آب صادر می‌کنیم.

یکی از راهکارهایی که برای حل این مشکل پیشنهاد می‌شود این است که محصولاتی که به آب کم نیاز دارند کشت شوند و محصولات آب بر به کشور وارد شود. این الگو در بسیاری از کشورهای جهان مورد توجه قرار گرفته است.

برای مثال در 15 استان برنج‌کاری انجام می‌شود. این در حالی است که هیچ توجیحی برای کاشت برنج در استان‌هایی از جمله فارس و اصفهان با نرخ فرونشست بسیار بالا وجود ندارد.

به گفته شهیدی، در حال حاضر از 609 دشت کشور بالغ بر 400 دشت در منطقه بحرانی فرونشست قرار دارند!در اتحادیه اروپا میزان فرونشست 4 میلی‌متر در سال به عنوام نُرم بحرانی فرونشست شناخته می‌شود و این در حالی است که میانگین فرونشست در کشور ما 6 سانتیمتر در سال است.

در حال حاضر قریب به 90 درصد منابع آبی کشور صرف کشاورزی می‌شود. بنابراین تغییر الگوی کشت و حتی توسعه مراکز صنعتی به جای کشاورزی در برخی استان‌ها می واند جلوی مصرف بیشتر آب و بالتبع آن برداشت از آب‌های زیرزمینی را کاهش دهد. اقدامی که کمک می‌کند تا سرعت فرونشست در کشور کاهش یابد.