جان باختن ۱۹۰۰ کارگر بر اثر حوادث ناشی از کار در سال ۱۴۰۱
مسعود قادی پاشا، معاون پزشکی و آزمایشگاهی سازمان پزشکی قانونی کشور درباره قربانیان ناشی از حوادث کار در سال گذشته گفت: «در مجموع ۱۹۰۰ نفر در سال ۱۴۰۱ در حوادث ناشی از کار، جان خود را از دست دادند.» به گفته وی، از کل قربانیان حوادث کار در سال گذشته، ۱۸۷۰ نفر مرد و ۳۰ نفر زن بودهاند و استانهای تهران با ۳۹۹ نفر، اصفهان با ۱۷۶ نفر و خراسان و مازندران با ۱۱۶ فوتی بیشترین آمار تلفات حوادث کار را داشتهاند. همچنین بیشترین مصدومان حوادث کار سال گذشته نیز مربوط به استانهای تهران با ۲۹۴۳ نفر، اصفهان با ۲۷۹۷ نفر و خراسان رضوی با ۲۲۸۱ نفر بوده است.
معاون پزشکی و آزمایشگاهی سازمان پزشکی قانونی کشور درباره علل اصلی تلفات در حوادث کار نیز گفت: «سقوط از بلندی همواره بیشترین سهم را در آمار تلفات حوادث کار به خود اختصاص میدهد و نزدیک به نیمی از تلفات را شامل میشود. در سال گذشته نیز ۸۶۱ نفر از قربانیان حوادث کار به دلیل سقوط از بلندی جان خود را از دست دادهاند که ۴۵.۳ درصد کل تلفات را در بر میگیرد و ۱.۳ رشد داشته است.»
به گفته او، دومین دلیل مرگ در حوادث کار، «اصابت جسم سخت» با ۴۱۴ فوتی بوده که ۲۱.۸ درصد از کل تلفات حوادث کار را شامل میشود. دلایلی همچون «برق گرفتگی، سوختگی و کمبود اکسیژن» در رتبههای بعدی مرگ در حوادث کار قرار دارند.
فعالین کارگری بر این باورند که پیمانکاران در بسیاری از موارد به امنیت جانی کارگران اهمیت نداده و از فراهم آوردن وسایلی که ایمنی جان این افراد را تامین میکند، سر باز میزنند چرا که تامین وسایل ایمنی کار را یک «خرج اضافه» تلقی میکنند. احسان سهرابی، فعال کارگری، در گفتوگو با ایلنا، جان باختن ۱۹۰۰ کارگر بر اثر حوادث کار را نشانگر «ایراد ساختاری و اساسی در این حوزه» میداند و میگوید: «مسئله این است که جان کارگران بیاهمیت شده و موضوع سود کارفرمایان و شرکتهای بیمهگر است.»
این فعال کارگری میگوید: «کارفرمایان با بهرهجویی از بیمه مسئولیت بینام، خیالشان از جریمه مالی حوادث کار راحت میشود و هیچ الزامی برای ایمنسازی محیط کار و کاهش حوادث ناشی از کار نمیبینند. کارفرمایان میدانند که به راحتی میتوانند از پس هزینه دیه کارگر متوفی برآیند بدون آنکه به روزگار سیاه کارگر و خانواده او بیندیشند.»
احسان سهرابی «پایین بودن امنیت شغلی کارگران» و «شمار پایین بازرسیهای کار» را نیز از عوامل اصلی افزایش شمار قربانیان حوادث کار برشمرده و میگوید: «وقتی امنیت شغلی کارگران پایین است و برای ماندن در شغل مجبور هستند هر بیعدالتی و وضعیت ناایمنی را تحمل کنند، از طرفی بازرسیهای کار پایین است و کارفرمایان الزامی برای ایمنسازی محیط کار نمیبینند، چرا باید منتظر کاهش آمار حوادث ناشی از کار باشیم؟»
محمدرضا تاجیک، نماینده کارگران در شورای عالی کار نیز، «فقدان بازرسی کافی» را از دلایل افزایش میزان حوادث ناشی از کار میداند و میگوید: «نقش نهادهای نظارتی در موضوع بهداشت حرفهای بسیار اهمیت دارد. در جهان مشارکت گستردهای بین سرپرستان بهداشت حرفهای با کارگر و کارفرما وجود دارد. در کشور ما میتوان از ظرفیت موجود قانون در حوزه بهداشت حرفهای و ایمنی کار استفاده کرد و در این حوزه خلاء اصلی فقدان بازرسی کافی در حوزه بهداشت و ایمنی حرفهای است.»
روزنامه اقتصادی «تعادل» نیز ضمن تاکید بر نظارت دقیق بازرسان بر کارگاهها مینویسد: «بسیاری از پیمانکاران و کارگران سعی میکنند، بازرسان حفاظت فنی ایمنی و بهداشت کار را دور بزنند و هر طور شده از ارایه گزارشهای درست به آنها طفره میروند. در این بین اما یک بازرس ایمنی و بهداشت کار باید در این زمینه نه تنها به گفتههای این افراد اکتفا نکند که نظارت دقیقی بر کارگاهها داشته باشد. این نظارت اگر درست و اصولی انجام شود قطعا میتواند مانع از بروز حوادث و البته آمارهایی تا این حد نگرانکننده در مورد مرگ و میر کارگران بر اثر حوادث کار شود.»
از سوی دیگر، کمبود آموزش در خصوص استفاده از وسایل ایمنی در محیط کار نیز در افزایش میزان مرگ و میر کارگران نقش مهمی دارد. در بخشی از کارگاهها استفاده از وسایل ایمنی در بین کارگران حتی اگر این وسایل تامین شده باشد، چندان مرسوم نیست. بسیاری از کارگران استفاده از وسایل ایمنی را دست و پا گیر میدانند به همین دلیل به بروز اتفاقاتی که منجر به قطع عضو، مرگ یا معلولیت آنها میشود، میانجامد.
به گفته کارشناسان، تامین تجهیزات مدرن و غیر فرسوده، آموزش نحوه استفاده از ابزارها و ماشین آلات، آموزش روشهای حفظ ایمنی و اقدامات بهداشتی، آموزش اقدامات اولیه بعد از وقوع حادثه، استفاده از کارگران در بخشهای مختلف کارگاه با توجه به مهارت و تخصصشان، نصب دستورالعملها در کارگاه، برگزاری دوره های آموزشی به صورت مستمر مطابق روشهای به روز، از مهمترین راههای کاهش حوادث ناشی از کار هستند.