خوراک و مسکن درآمد شب عید را می‌بلعد
راه‌حل طرح
یکی از راهکارهایی که دولت می‌توانست در نظر بگیرد، مانند الگوی دهه 60 صدور بن‌های خرید برای کارمندان است. اگرچه این موضوع برای کسبه سودی به همراه ندارد، اما دست کم فشار روانی شب عید را بر کارمندان دولت کاهش می‌دهد. از سوی دیگر جلوی ورود پول نقد زیاد به جامعه را می گرفت.
البته این روش منسوخ شاید یکی از معدود راههای موقت باقی مانده است. با این حال به نظر می‌رسد دولت هیچ برنامه‌ای برای حل بحران شب عید نداشته است.
مشکلات
به روزهای پایانی سال 1401 نزدیک می‌شویم و این روزها خانواده‌ها سرگرم تهیه مایحتاج شب عید هستند. با این حال به نظر می‌رسد بازارها رونق سابق را ندارد.
وضعیت بد اقتصادی باعث شده تا اولویت‌ها در خانواده تغییر کند. در حالی که به طور سنتی عید نوروز به عنوان مهمترین عید میان ایرانی‌ها شناخته می‌شود و خرید شب عید هم بخش لاینفک آن تلقی می‌شود، اما وضعیت اقتصادی آنچنان اسفناک است که امکان این خرید وجود ندارد. خصوصا که هزینه مسکن و موادغذایی رشد چشمگیری داشته است.
در همین رابطه، بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس گفته بود: «سهم هزینه‌های مسکن در سبد خانوارهای شهری ایران بین 60 تا 70 درصد است. این در حالی است که میانگین این شاخص در جهان 18 درصد است و در دامنه نوسانات حدودا 15 تا 25 درصد است.»
این موضوع باعث شده تا خانواده‌ها انکان خرید بیشتر نداشته باشند. موضوعی که به طور طبیعی بر گردش پول در بازار و خرده‌فروشی تاثیر می‌گذارد. کاهش درآمد خرده فروش‌ها هم به طور مستقیم بر درآمد مالیاتی دولت تاثیر خواهد گذاشت.
داود سوری، اقتصاددان در گفت‌وگو با روزنامه «هم‌میهن» می‌گوید: با کاهش درآمد، مقدار کالاهای کم‌کشش کمتر کاهش پیدا می‌کند. وقتی درآمد خانوار افزایش پیدا می‌کند، خرج بیشتری روی کالاهای بادوام مثل خرید وسایل خانه می‌کنند. وقتی سهم غذا و مسکن خانوار در کل هزینه‌ها بالا می‌رود، ما انتظار داریم آن خانوار فقیرتر شده باشد زیرا سهم بیشتری را خرج غذا و مسکن کرده است.» او معتقد است که افزایش قیمت‌ها و تورم، درآمدهای واقعی مردم را کاهش می‌دهد و این باعث می‌شود: «خانوارها ابتدا هزینه‌های لازم‌شان را که همان غذا و مسکن است را پوشش دهند و هزینه کمتری را خرج کالاهای دیگر که کالاهای پرکششی است، می‌کنند.
در این شرایط باید در نظر داشت عدم خرید شب عید نه تنها تبعات اقتصادی دارد، بلکه تاثیرات اجتماعی و روانشناسانه خود را هم بر جامعه می‌گذارد و سرخوردگی ناشی از آن می‌تواند بر کل عملکرد یک فرد در سال 1402 تاثیر بگذارد.