بهبود وضعیت دریاچه ارومیه به لطف آسمان

تصاویر منتشر شده نشان می‌دهد که وضعیت دریاچه ارومیه بهبود یافته است. به طوری که حتی قایق می‌تواند روی آن حرکت کند. موضوعی که به یک نوستالژی تبدیل شده بود. به طوری که پیش از این برآوردها نشان می‌داد 95 درصد دریاچه ارومیه خشک شده است.

در همین رابطه، یاسر رهبردین معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی با اشاره به افزایش 6 متری سطح آب دریاچه ارومیه گفت: تراز فعلی دریاچه ارومیه یک هزار و ۲۷۰ متر و ۲۶ سانتی‌متر است که در مقایسه با ۶ ماه گذشته بیش از ۱۳ سانتی‌متر افزایش یافته است. به گفته او وسعت این دریاچه هم نسبت به ۶ ماه گذشته بیش از ۳۱۱ کیلومتر مربع افزایش یافته است.

البته این افزایش آب را باید مدیون بارش‌های زمستانی و بهاری دانست با این حال فعلا همین هم برای مردم ایران خبر خوشی محسوب می‌شود. آن هم در حالی که به نظر می‌رسید احیای دریاچه ارومیه کم‌کم به فراموشی سپرده شده و دولت هیچ اقدام موثری برای آن انجام نمی‌دهد.

البته یکی از طرح‌هایی که دولت تلاش کرده با آن به احیای دریاچه ارومیه اقدام کند، انتقال آب از سد کانی سیب به سمت دریاچه ارومیه است. حدود یک ماه پیش، تونل انتقال آب از سد کانی سیب به سمت دریاچه ارومیه به بهره‌برداری رسید. آب از طریق این تونل 36 کیلومتری وارد یک کانال ۱۱ کیلومتری دیگر می‌شود و پس از آن به رودخانه گدار می‌رسد و پس از طی ۲۸ کیلومتر مسیر این رودخانه وارد پهنه آبی دریاچه ارومیه می‌شود.

به گفته مسئولان وزارت نیرو، در فاز نخست این طرح، قرار است ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب به صورت سالانه وارد دریاچه ارومیه شود. فاز دوم این طرح هم که طبق گفته مسوولان مربوطه قرار است سال آینده مورد بهره برداری قرار گیرد، با اجرای طرح‌های مرتبط انتقال آب را تا ۶۰۰ میلیون مترمکعب افزایش خواهد داد.

با این حال این قبیل اقدامات نتوانسته وضعیت را به شرایط پیشین دریاچه بازگرداند. برخی معتقدند که تغییرات اقلیمی و خشکسالی از دلایل بحران دریاچه ارومیه است. با این حال شمار زیادی از کارشناسان محیط زیست، عوامل انسانی و دستکاری دولت‌ها در منطقه بدون در نظر گرفتن تاثیر عملیات عمرانی بر آب ورودی به دریاچه را مقصر می‌دانند.

احداث پل میان‌گذر «شهید کلانتری» مابین استان‌های آذربایجان‌ غربی و آذربایجان‌ شرقی از نظر بسیاری مهمترین عامل خشکی دریاچه ارومیه است. گفته می‌شود تاسیس این پل به تنهایی قریب به 17 درصد بر روی کاهش سطح آب دریاچه ارومیه تاثیر داشته است.

از سوی دیگر، افزایش سطح زمین‌های کشاورزی در اطراف دریاچه ارومیه سبب شده تا آب ورودی به دریاچه صرف کشاورزی شود. مساحت زمین‌های کشاورزی در حال حاضر حدود 600 هزار هکتار است که نسبت به پیش از انقلاب حدود دو برابر افزایش داشته است. از آنجایی که تامین آب این میزان زمین کشاورزی با آبهای سطحی امکان‌پذیر نیست، حفر چاه‌های عمیق برای تامین آب افزایش یافت. به طوری که بیش از 80 هزار حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق در این حوزه حفر شده است.

همچنین تغییر مسیر آبی که حق‌آبه حوزه دریاچه ارومیه است، از دیگر دلایل کاهش آب ورودی به دریاچه است. در دورانی که دولتمردان به توسعه کشاورزی می‌پرداختند و هر کدام تلاش می‌کردند تا بخشی از آب مورد نیاز منطقه مورد نظر خود را با انتقال آب از سایر مناطق تامین کند، حوزه دریاچه ارومیه هم بی‌نصیب نماند.

در همین زمینه، منصور سهرابی پژوهشگر بوم شناسی، در گفتگو با وبسایت ایران‌وایر گفت: سال‌هاست که حدود ٥ مترمکعب در ثانیه آب از «سد شهید کاظمی» بوکان به تبریز منتقل می‌شود. همچنین در «سد نوروزلو» میان‌دوآب هم امکانی فراهم آمده است که به زودی ٥ مترمکعب دیگر در ثانیه هم آب از آن‌جا به استان آذربایجان شرقی منتقل ‌شود که در مجموع از «زرینه رود» و «سیمینه رود» حدود ١٠ مترمکعب در ثانیه آب به تبریز منتقل خواهد شد.

در این شرایط برخی کارشناسان پیشنهاد می‌کنند تا دولت با پذیرش اشتباه در محاسبات ساخت پل شهید کاظمی، آن را تخریب کند. همچنین کشاورزان منطقه را به جای تشویق به کشاورزی بیشتر، به سمت شغل‌های جایگزین سوق دهد.