ناوگان حمل و نقل ایران فرسوده است

ترانزیت و جا به جایی کالا یکی از مهمترین نیازهای تجاری یک کشور است. در کشوری مثل ایران که وسعت زیادی هم دارد و مبادی ورودی کالا به کشور عموما فاصله زیادی با شهرهای پرجمعیت دارد، حمل و نقل و ناوگان تجاری نقش مهمی برای تامین نیاز مردم برعهده دارد. با این حال چند سالی است که فرسودگی ناوگان حمل و نقل کشور باعث شده تا سیاست گذاران به فکر جایگزین کردن خودروهای فعلی بیفتند. اما این سیاست‌ها هر بار با شکست رو به رو می‌شود.

روزنامه شرق در این مورد می‌نویسد: روش‌هایی مانند الزام اسقاط خودروهای باری بی‌نتیجه ماند و نتوانست به اندازه کافی مالکان خودروهای فرسوده دیزلی را برای به روز رسانی خودروی خود تشویق کند. ایده گواهی اسقاط خودروهای تجاری، نه تنها نتوانست منجر به بهبود وضعیت این حوزه شود، بلکه سرعت تولید خودروهای تجاری را کاهش داد و موجب افت میزان عرضه و افزایش قیمت دیزل شد. به نوشته این روزنامه حدود 70درصد از ناوگان ایران بیش از 25 سال سن دارند.

در این شرایط اقناع مالکان خودروهای سنگین و باربر به تعویض آن نیازمند روش‌های جدیدی است.

طی سالهای گذشته خودروهایی که به عنوان جایگزین پیشنهاد شده اکثرا چینی بودند و این خودروها به دلیل کیفیت پایین، حوادث بسیاری را پدید آوردند. همین موضوع باعث شد تا مالکان خودروهای سنگین از تعویض خودروی فعلی با نمونه چینی صرف نظر بکنند. از سوی دیگر وام‌هایی که برای جایگزینی خودروهای فرسوده باری به مالکان آنها ارائه شد، نه تنها جذاب نبود، بلکه عملا مالکان را به سمت حفظ خودروی فعلی ترغیب کرد.

خودروسازان داخلی هم با توجه به استفاده از تکنولوژی قدیمی عملا توان بهبود وضعیت را ندارند و خودروی سنگین تولیدی آنها تفاوت چندانی با نمونه‌های موجود در جاده‌ها ندارند.

حالا دولت تصمیم گرفته تا شرایط را بهبود دهد و در لایحه پیشنهادی بودجه 1402 از مجلس خواست تا مجوز ورود خودروهایی با کارکرد حداکثر پنج سال را در بودجه لحاظ کند. در واقع دولت در تلاش است تا با اجرای این طرح عمر ناوگان تجاری کشور را کاهش دهد. اما آیا این کار امکان‌پذیر است؟

یکی از راهکارهایی که دولت می‌تواند برای این کار در نظر بگیرد، لغو مالیات و گمرکی خودروهای سنگین برای دست‌کم 2 سال است تا خودروهای مدرن وارد جاده‌های ایران شوند. از سوی دیگر فشار بر خودروسازان داخلی برای ارتقای تکنولوژی خودروهای تولیدی باید افزایش یابد. برای مثال با توجه به جذابیت بازار ایران، می‌توان پیشنهاد مشارکت شرکت‌های خارجی در مالیک کارخانجات تولید خودروی سنگین داخلی را ارائه کرد. البته هر کدام از این اقدامات نیازمند تصمیم‌های پیشینی کلان از جمله مقابله با مافیای خودرو حل تحریم‌ها است.