
اصفهان شهر «تئاتر کمدی انتقادی»، بدون سالن تخصصی و استاندارد
اصفهان که آوازه تئاترهای کمدی انتقادی آن به واسطه بازی هنرمند معروفش رضا ارحام صدر، تا پیش از پیروزی انقلاب در کل ایران و حتی در میان ایرانیان خارج از کشور پیچیده بود، سالهاست با معضل کمبود سالن تئاتر مواجه است و هنر اصلی و تاریخی این شهر، تقریبا مسکوت مانده و رو به خاموشی گذاشته است.
از بعد از پیروزی جمهوری اسلامی در انقلاب ۵۷، سینماهای معروف این شهر به نامهای مولن رژ، مایل، اندیشه و سینما همایون تخریب یا تعطیل شدهاند و سینما ایران هم که بسیاری از تئاترهای معروف اصفهان در آن اجرا میشد، از رده خارج شده است.
در مقابل ۳ سالن تالار هنر، تالار سوره و مجتمع فرهنگی-هنری فرشچیان ساخته شده که از امکانات کافی متناسب با پیشرفتهای هنری برخوردار نیستند و بنابراین فضای تئاتر اصفهان با مشکل جدی کمبود «سالن حرفهای با امکانات ویژه که به اجرای تئاتر تجربی و تئاترهای نوآور کمک کند و حرفی برای گفتن داشته باشند» روبرو است.
اسماعیل موحدی بازیگر و کارگردان تئاتر اصفهانی سال گذشته در گفتوگویی با خبرگزاری ایمنا درباره سطح کیفیت سالنهای تئاتر اصفهان گفته بود: مشخص نیست سالنهای موجود بر چه مبنا و الگویی تأسیس شده است؛ هرچه هست سالنهای تئاتر اصفهان، سالنهایی غیراستاندارد است که در آن نمایش اجرا میشود.
تابستان۹۳ صحبتهایی از احداث مجموعه «تئاتر شهر اصفهان» در میان بود، که به استناد متن خبر خبرگزاری مهر در شهریور این سال، «مشخص نبود این تئاتر شهر را دولت میسازد یا شهرداری و یا ارگان دیگری، اما گویا شهرداری در این تورنمنت اندکی جلوتر بود و یا حداقل گرفتن مجوز را مستلزم زمان زیادی نمیدانست.»
در این رابطه، شهرداری منطقه ۱ اصفهان، طرحی ارائه کرده بود که در آن، بودجه ۷ میلیارد تومانی برای احداث این پروژه پیش بینی شده بود و معاون فرهنگی، اجتماعی شهردار اصفهان، بر اساس همین طرح، وعده احداث پروژه تئاتر شهر در خیابان چهارباغ تا انتهای سال ۱۳۹۳ را داده بود. این وعده تا آخر سال ۱۳۹۳ و حتی در طول سال ۱۳۹۴ محقق نشد و در آخرین روز سال ۱۳۹۴ بود که شهردار وقت اصفهان، بار دیگر وعده داد که «عملیات اجرایی تئاتر شهر اصفهان در سال آینده کلید میخورد.»
حالا نزدیک به ده سال از این وعدهها گذشته و هنوز هم خبری از تئاتر شهر اصفهان نیست و بسیاری از اهالی این رشته هنری همچنان از شرایط حاکم بر فضای تئاتر اصفهان ناراحت هستند.
یکی از کارگردانهای قدیمی تئاتر اصفهان در گفت و گو با خبرنگار همهمون گفت: متولیان امور هنری، در حالی نسبت به هنرمندان تئاتر بیتفاوت هستند که هروز یک سینمای اکران فیلم سینمایی به شهر افزوده میشود و کارنامه مسئولان را پر میکند و فعالیت سینماها، منفعت هنرمندان سینما که اغلب خارج از اصفهان هستند را تامین میکند و سر هنرمند اصفهان در «شهر تئاتر و کمدی انتقادی» بیکلاه میماند.
این کارگردان که سابقه بازیگری و طراحی صحنه را هم در تئاترهای اصفهان دارد، با اشاره به آشنایی خود با جو تئاتر اصفهان افزود: بسیاری از هنرمندان تئاتر، ناچار به مشاغل کاذب یا تدریس روی آوردهاند و تدریس آنها در شرایطی که همه میدانیم هنرمندان تئاتر در این شهر آتیهای ندارند، بیهوده و مهمل است و کمتر کسی نسبت به شرکت در کلاسها اقدام میکند و یا به شرکت در دورهها آموزشی تئاتر ادامه میدهد.
او با اشاره به پایان زندگی رضا ارحام صدر گفت: ارحام صدر، در تمام سالهای فعالیت نمایشی خود، همزمان شغل و درآمد ثابتی در شرکت بیمه ایران داشت و بنابراین اگر توقفی در اجراهایش پیش میآمد، نگرانی و دغدغه مالی نداشت، اما این روزها با شرایط اقتصادی کشور، کارهای ثابت، درآمد کافی ندارند و پرداختیها هم تضمین شده نیست.
او ادامه داد: همچنین شهرت رضا ارحام صدر در جمعیت کم هنرمندان آن روزهای تئاتر اصفهان، باعث میشد تا نمایشهای او با اقبال روبرو شود و سالنهای اجرا به سرعت پر شود، این در حالی است که مخاطب امروز تئاتر اصفهان، شخصیتهای تئاتری که بسیار زیاد هستند را کمتر میشناسد و به دلیل کیفیت پایین سالنهای تئاتر رغبتی به تماشا تئاتر ندارد و با تبلیغات کمی که در حد بضاعت دست اندرکاران یک نمایش است، به هر روی سالنهای نمایش پر نمیشود.
در حال حاضر هم اصفهان با وجود هنرمندان بسیار زیاد عرصه تئاتر خود، پتانسیل کافی برای ادامه ژانرهای مختلف تئاتر را دارد ولی کمبود صحنههای تئاتر باعث شده تا این هنرمندان بیکار بمانند و تئاتر اصفهان هم با آن پیشینه قوی، رو به افول بگذارد.
تعداد زیادی از هنرمندان اصفهان، منتظر هستند تا وعدههای چند ساله مدیران شهری محقق و تئاتر شهر اصفهان، ایجاد شود تا با در اختیار گرفتن سالنهای استاندارد و تخصصی، بار دیگر مردم این شهر توریستی و مسافران شهرهای دیگر را با تئاترهای خود تحت تاثیر قرار دهند.