مشهد در انتظار 500 اتوبوس جدید
مشکلات
یکی از معضلات اصلی شهرهای بزرگ آلودگی هواست. نخستین توصیه‌ای که به پس از اظهار نظر در این مورد می‌شود، توسعه حمل و نقل عمومی است. با این حال اکثر شهرهای ما با کمبود اتوبوس مواجه است.
در همین رابطه، ایمان فرهمندی، رئیس کمیسیون عمران، حمل‌ونقل و ترافیک شورای اسلامی شهر مشهد با بیان اینکه «براساس مطالعات انجام‌شده، بیش از یک‌سوم آلودگی کلان‌شهرها ازجمله مشهد مربوط‌به رفت‌وآمد خودروهای شخصی است و اگر بخواهیم آلودگی هوای شهرمان را مدیریت کنیم، چاره‌ای جز کاهش سفر شهروندان با وسایل نقلیه شخصی و به تبع آن، توسعه حمل‌ونقل عمومی نداریم»، گفت: با پیگیری انجام‌شده قرار است500 دستگاه اتوبوس در سال‌های1402 و 1403 تحویل شهرداری مشهد داده شود.
افزایش قیمت خودروهای عمومی مانند اتوبوس و مینی‌بوس باعث شده تا روند خرید و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی به کندی پیش رود. این در حالی است که در هر دوره تشکیل شورای شهر صحبت از خرید و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی مطرح می‌شود، اما در نهایت به اجرا در نمی‌آید و یا دست کم کل طرح به پایان نمی‌رسد.
شهرآرا نیوز به نقل از مدیرعامل سازمان اتوبوس‌رانی مشهد نیز می‌نویسد: در سال گذشته، قیمت هر دستگاه اتوبوس دوازده‌متری 6میلیارد تومان، میدل‌باس 4میلیارد تومان و مینی‌بوس 2میلیارد تومان بود که این احتمال وجود دارد در اردیبهشت شرکت‌های تولید‌کننده پس از بررسی قیمت تمام‌شده تولید محصولات خود، 30درصد افزایش قیمت در محصولاتشان لحاظ کنند.
سال گذشته مدیریت‌شهری مشهد براساس قیمت‌های اعلام‌شده و درراستای تأمین بخشی از نیازهای ناوگان اتوبوس‌رانی، توانست 30 دستگاه میدل‌باس و 29دستگاه اتوبوس خریداری کند.
به عبارت دیگر افزایش تورم بر روی بودجه‌بندی‌های حمل و نقل عمومی هم موثر است. اما واقعیت آن است که تا کیفیت خدمات‌دهی اتوبوس‌رانی و مترو در شهرهای بزرگ ارتقاء نیابد، نمی‌توان از مردم توقع داشت مگر در مواقع ضروری و به طور اجباری، از حمل و نقل عمومی استفاده کنند. برای مثال اگر یک ناحیه‌ای در منطقه طرح ترافیک نباشد و حتی سرویس‌های حمل و نقل عمومی هم آنجا را پوشش دهند، استفاده از اتوبوس و مترو در اولویت مردم نیست.
راه‌حل طرح
مدتهاست که شهرداری‌ها می‌گویند به دلیل گرانی قیمت اتوبوس و واگن مترو، بدون کمک دولت نمی‌توانند آن را خریداری کنند. اما این موضوع در کشورهای توسعه یافته با استفاه از فاینانس یا خدمات بانک‌ها حل می‌شود. با توجه به اینکه حمل و نقل در شهرهای بزرگ موضوعی سودده است، شرکت‌های مالی بین‌المللی و بانک‌های داخلی انگیزه لازم برای سرمایه‌گذاری یا پرداخت وام را دارند. در این شرایط گزینه نخست شهرداری‌ها نه دولت، بلکه باید تامین منابع مالی از این مسیر باشد.
از سوی دیگر، افزایش تعداد واگن و اتوبوس به کاهش تراکم جمعیت در آنها کمک می‌کند و این موضوع باعث می‌شود تا حس امنیت، آرامش و راحتی بیشتری به مسافر منتقل شود وانگیزه بیشتری برای استفاده از حمل و نقل عمومی ایجاد شود.
همچنین، شهرداری‌ها می‌توانند برای جلوگیری از تاثیر تورم بر قیمت تمام شده، قراردادهایی قطعی را با شرکت‌های تولید کننده یا وارد کننده منعقد کنند تا تضمینی برای خرید باشد که به طور سالانه (مثلا طی قراردادی سه ساله) تعداد مشخصی اتوبوس یا واگن مترو دریافت می‌کنند.