بحران دریاچه هامون تشدید می‌شود

راه حل این معضل آن است که مسئولان مذاکره جدی با ارائه راهکار عملی را در دستور کار قرار دهند. واقعیت این است که با توجه به تغییرات اقلیمی، بحران اب بین کشورها افزایش ئیدا می‌کند و دیپلماسی برای دریافت آبهای مرزی از مهمترین مواردی است که باید وزارت خارجه هر کشوری انجام دهد.

نزدیک به سه سال است که افغانستان از پرداخت حق‌آبه رود هیرمند طفه می‌رود و به رغم اینکه تهران با حکومت طالبان روابط خوبی دارد، باز هم نمی‌تواند حق‌آبه ایران را دریافت کند.

به نوشته تسنیم، طی این مدت ایران تنها 8 میلیون متر مکعب از حق‌آبه خود که بر اساس معاهده بین‌المللی 1351، 850 میلیون مترمکعب است، محقق شده است.

یکی از مشکلاتی که دریافت این حق آبه را مشکل مواجه کرده، سد کمال‌خان است. در دورانی که اشرف غنی در افغانستان قدرت را در دست داشت، هنگام افتتاح این سد اعلام کرد از این پس ایران باید برای دریافت آب پول بپردازد. این در حالی است که بر اساس معاهده 1351 میزان پرداخت حق‌آبه در سال‌های ترسالی و خشکسالی به طور دقیق مشخص شده است و دو کشور توافق کرده‌اند که نسبت به آن پایبند بمانند. اما افغانستان نه در دولت اشرف غنی و نه در دوران طالبان به این معاهده پایبند نبوده است.

راهکاری که افغانستان برای دور زدن ایت معاهده به کار برده ساختن سد و انحراف آب هیرمند است.

به نوشته تسنیم، افغانستان با ساخت سد کمال‌خان که گنجایش ذخیره 50 میلیون متر مکعب آب را دارد، دارای دریچه‌ای است که آب‌های مازاد و بیش از توان ذخیره سد را به بیابان گودزره افغانستان منتقل می‌کند و با این انحراف آب غیرقانونی باعث می‌شود که آبی به هیرمند وارد نشده و در نتیجه حق‌‌آبه ایران نیز محقق نشود.

هنوز مشکل اسد کمال خان بر روی نشده که افغانستان ساخت سد جدیدی را در دستور کار قرار داده است. این سد که بخش‌آباد نام دارد بر روی فراه‌رود ساخته شده و قرار است تا 5 سال آینده تکمیل و آبگیری شود. مشکل اصلی این سد این است که مقدار سیلاب‌هایی که در زمان ترسالی به تالاب هامون وارد می‌شود را مهار کرده و عملاً ورودی آب به هامون از جانب رودخانه فراه‌رود را به صفر می‌رساند.

با توجه به اینکه در مورد فراه‌رود, معاهده‌ای بین دو کشور ایران و افغانستان وجود ندارد، بعد از ساخت آن عملا آب ورودی هیرمند به صفر می‌رسد.

از بین رفتن دریاچه هامون باعث شده تا جدای از مشکلات زیست محیطی و افزایش کرد و غبار در منطقه، این از سکنه هم خالی شود و بسیاری از ساکنان شهرهای نزدیک به هامون این منطقه را ترک کرده و مهاجرت کنند.

تنها راه حل این معضل آن است که مسئولان مذاکره جدی با ارائه راهکار عملی را در دستور کار قرار دهند. واقعیت این است که با توجه به تغییرات اقلیمی، بحران اب بین کشورها افزایش ئیدا می‌کند و دیپلماسی برای دریافت آبهای مرزی از مهمترین مواردی است که باید وزارت خارجه هر کشوری انجام دهد.