خطر انقراض گیاهان خوراکی در آذربایجان غربی به دلیل برداشت بی رویه
استان آذربایجان‌غربی یکی از مهمترین رویشگاه‌های گیاهان دارویی و کوهی در کشور به شمار می‌رود و از لحاظ تنوع گیاهان دارویی رتبه اول کشور را دارد، اما در حال حاضر به علت «تغییرات اقلیمی، کاهش بارندگی‌ها و برداشت بی‌رویه»، برخی گونه‌های گیاهی استان در معرض انقراض قرار گرفته‌اند.
آذربایجان غربی دارای ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار مرتع و ۱۰۱ هزار هکتار جنگل و عرصه کشاورزی و کوهپایه‌ای است. ۱۴۰۰ گونه گیاهی در آذربایجان‌غربی رشد می‌کند که برخی از این گیاهان از لحاظ دارویی و خوراکی بسیار حائز اهمیت است. کنگر، ریواس، شنگ، غازیاغی، انواع تره و پیاز کوهی، بولاغ اوتی و آویشن از گونه‌های شاخص گیاهان خوراکی در آذربایجان غربی هستند. علاوه بر خاصیت دارویی و خوراکی گیاهان، وجود پوشش گیاهی برای جلوگیری از فرسایش خاک و حفظ خاک از اهمیت بالایی برخوردار بوده و باعث کاهش سرعت جریان‌های سطحی و جلوگیری از فرسایش خاک می‌شود، بنابراین پوشش گیاهی تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر کاهش سیلاب‌های مخرب دارد.
روز سه‌شنبه ۱۵ فروردین‌ماه، «نبی قائمی»، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی گفت: طبق سیاست‌های حفاظت، احیا و بهره برداری سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور، «بهره برداری تجاری و برداشت پیاز گیاهان مرتعی» ممنوع است و در صورت مشاهده برداشت انبوه گیاهان دارویی و خوراکی به قصد فروش و عرضه در بازارهای مصرف با عوامل آن برخورد می‌شود.
به گزارش ایسنا. نبی قائمی با بیان این که ناآگاهی در چگونگی برداشت، زوال تدریجی و تخریب مراتع را به دنبال دارد، افزود: «برخی از مصرف‌کنندگان و بهره‌برداران به دلیل کم اطلاعی اقدام به برداشت بی‌رویه و غیر اصولی این گیاهان می‌کنند که این موضوع آسیب‌های جدی به گونه‌های مختلف می‌زند.»
او می‌گوید با توجه به تغییرات آب و هوایی و کمبود بارش‌ها در سال جاری وضعیت مراتع به گونه‌ای است که باید در بهر ه‌برداری از آنها نهایت دقت صورت بگیرد، برداشت گیاهان باید با توجه به نحوه رویش و تکثیر آن در طبیعت انجام شود و مردم از برداشت بی‌رویه خودداری کنند تا به رویشگاه‌ها و ریشه یا بذر گیاهان آسیب وارد نشود.
به گفته این مقام مسئول، هر گونه بهره برداری از محصولات مرتعی و جنگلی باید صرفا با اخذ مجوز از اداره کل منابع طبیعی استان و مطابق با قوانین و مقررات صورت گیرد و در صورت برداشت، حمل و نقل و یا خرید و فروش غیرمجاز بدون اخذ مجوز لازم، برابر مقررات، به عنوان کالای قاچاق تلقی شده و به نفع دولت توقیف می شود و متخلفین توسط یگان حفاظت شهرستان‌ها به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
پیشتر در فروردین ماه ۱۴۰۰ مهناز حیدری، محقق گیاهان دارویی به خبرگزاری فارس گفت: «این استان به علت قرار گرفتن در مسیر رویشگاه‌های اروپایی، مدیترانه‌ای و قفقازی رویشگاه ۱۵۰ گونه انحصاری و نادر است و اکثر این گونه‌ها به علت تخریب رویشگاه‌ها و مسائل اقلیمی در معرض انقراض هستند. در حدود ۲۰ گونه گیاه دارویی به علت برداشت بی‌رویه انسان در معرض انقراض با سرعت بالا هستند.»
به گفته این محقق، طی ۲ ماه اول بهار گونه‌های معروف به «سبزی بهاره» می‌رویند و بیشتر آسیب در همین دوره زمانی به طبیعت وارد می‌شود.
آمار دقیقی از میزان برداشت گیاهان خوراکی در این استان وجود ندارد، اما هر ساله به هنگام فصل بهار هزاران کیلوگرم از انواع گیاهان خوراکی استان به بازارهای محلی و استان‌های همجوار عرضه و ارسال می‌شود.