وعده پایان زباله گردی عملی نشد
مشکلات
پدیده زباله‌گردی مدتهاست که شهرهای بزرگ کشور را درگیر کرده است. به کارگیری کودکان، سوءاستفاده از آنها و همچنین مشکلات دیگری از قبیل مسائل بهداشتی و فرهنگی باعث شده تا حساسیت افکار عمومی روی این موضوع افزایش یابد. پیشتر و در آبان ماه سال 1401، شهردار تهران وعده داد که طی سه ماه معضل زباله‌گردی را پایان می‌دهد. قبل از آن هم احمد احمدي صدر، مديرعامل سازمان رفاه خدمات و مشارکت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران ادعا کرده بود دست مافیای زباله را از این کار قطع می‌کند. اما حالا سرپرست دفتر امور آسيب‌ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي کشور می گوید این وعده نه تنها عملی نشده، بلکه بر تعداد زباله‌گردها افزوده هم شده است. او در این باره گفت: «افرادي که در زمينه زباله‌گردي فعاليت مي‌کنند، زباله‌گردي برايشان بيزينس بسيار جذابي است پس چه بهتر از کارگراني استفاده کنند که دستمزد کمتري دريافت و مدت زمان بيشتري برايشان کار کنند، از همين رو در اين زمينه از کودکان به عنوان نيروي کار ارزان استفاده مي‌کنند. اکنون اگر با دقت بيشتري سطح شهر را مشاهده کنيم شاهد افزايش زباله‌گردي کودکان هستيم.»
یکی از عوارض زباله گردی، استفاده از کودکان است. در حالی که استفاده از کودکان زیر 18 سال در این شرایط جرم محسوب می‌شود، اما دستگاه‌های مختلف از پیگیری و بررسی آن شانه خالی می‌کنند و هر کدام مسئولیت را برعهده دیگری می‌اندازند. کودکانی که باید زمان خود را در مدرسه یا خانه سپری کنند، با دستمزدهای کمی و گاهی فقط یک وعده غذا و جای خواب به کار گرفته می شوند تا در میان زباله‌ها به دنبال قوطی‌های فلزی و پلاستیکی بگردند.
در همین رابطه ناهيد خداکرمي، عضو کميسيون محيط زيست شوراي شهر پنجم در گفت و گو با «آرمان امروز» گفت: «اين پديده تابلويي از عوارض ناشي از وضعيت بد اقتصادي حاکم بر جامعه است که متأسفانه متوليان تصور مي‌کنند که رفع ناملايمات و آسيب‌هاي اجتماعي با شيوه‌هايي مانند تنبيه و بگير و ببند و به زير زمين بردن آنها حل مي‌شود.
به عبارت دیگر بسیاری از کارشناسان معتقد است مشکل استفاده از کودکان برای مدیریت پسماند توسط پیمانکاران شهرداری، نه فقط به دلیل استثمار آنها توسط کارفرما، بلکه فقر گسترده در جامعه است.
خداکرمی در رابطه با محلس تامین بودجه حمایت از کودکان زباله‌گرد می‌گوید: اگر تنها بخشي از هزينه‌ها و ريخت و پاش‌هايي که در مورد کنترل بدحجابي و يا مواردي اينچنيني مي‌شود را صرف کمک به خانواده‌هاي کودکان کار و زباله گرد‌ها مي‌کردند، مسلماً آمار کودکان کار و زباله گرد‌ها بسيار کمتر از آماري بودکه مسئولان سازمان بهزيستي اعلام کرده‌اند.
راه‌حل طرح
حل معضل کودکان کار و زباله‌گردی تنها با کمک یک نهاد حل و فصل نمی‌شود. همزمان با اقدامات شهرداری، قوه قضائیه باید با افرادی که کودکان کم سن و سال را به کار می‌گیرند برخورد کند. بهزیستی باید با شناسایی این کودکان شرایط زندگی انسانی را برایشان فراهم کند. شهرداری و رسانه‌ها هم باید با تبلیغات مداوم نحوه تفکیک زباله از مبداء را در دستور کار قرار دهند. حتی آموزش و ئرورش و سازمان محیط زیست هم باید بر روی فرهنگ‌سازی برای تفکیک زباله کار کنند.