نکات ضروری که فعال دانشجویی باید برای دوره بازداشت بداند
از ابتدای اعتراضات سراسری به مرگ مشکوک «مهسا امینی» هم زمان با بازداشت توسط پلیس امنیت اخلاقی، دانشجویان زیادی در سراسر کشور با روش‌های مختلف اعتراض خود را به این رخداد اعلام کرده اند.
تقریباً روزی نیست که چند دانشگاه در نقاظ مختلف کشور، شاهد برگزاری تجمع اعتراضی و تحصن دانشجویان نباشد.
در مقابل، دستگاه امنیتی جمهوری اسلامی هم چند صد دانشجو را در سراسر کشور بازداشت کرده است. دانشجویان، علاوه بر محیط دانشگاه، در منزل یا در خیابان و هنگام شرکت در اعتراض خیابانی بازداشت شده اند.
شماری از دانشجویان بازداشتی، بعد از چند روز موفق شدند با خانواده تماس گرفته و آن‌ها را از مکان نگهداری خود مطلع کنند.
پرسشی که این روزها و هم زمان با بازداشت گسترده دانشجویان مطرح می‌شود این است که آن‌ها هم زمان بازداشت خود چه نکاتی را باید در نظر داشته باشند، تا شانس خود را برای بازداشت کوتاه مدت‌تر و آزار کمتری طی کنند و در نهایت اتهامات کمتری را به شما وارد کنند.
شما بعد از بازداشت با هر اتهامی باید بر اساس قانون، طی نهایتاً ۲۴ ساعت تفیم اتهام شوید. در صورت انجام نشدن این کار به بازجویان اعتراض کنید.
شما در طول مدت بازداشت از حق قانونی ملاقات و تماس تلفنی با نزدیکان خود، برخوردار هستند. این احتمال وجود دارد که بازجویان برای اعمال فشار بیشتر، شما را از این حقوق محروم کنند.
در نظر داشته باشید که در صورت محرومیت از هر کدام از این حقوق قانونی به زندانبان اعتراض کنید. نفس اعتراض شما به شرایط غیر قانونی، فارغ از توجه زندانبانان به آن، جو حاکم بر بازجویی و رابطه بازجو با شما را می‌تواند تغییر دهد.
نخستین موضوعی که هر فعال مدنی و سیاسی بعد از بازداشت باید بداند این است که اطلاع رسانی در مورد وضعیت شما، می‌تواند دستگاه امنیتی را مجبور کند به موازین قانونی توجه کند. این موضوع حتی بعد از پایان دوران بازداشت و تا تشکیل دادگاه و صدور حکم می‌تواند صادق باشد.
بنابراین در تماس تلفنی یا ملاقات به خانواده خود تأکید کنید از فشار بازجویان برای سکوت و پرهیز از اطلاع رسانی تأثیر نپذیرند. این اطلاع رسانی می‌تواند به شکل‌های مختلف در فضای مجازی و رسانه‌ها انجام شود.
دومین نکته‌‌ای که خوب است به آن توجه کنید این است که بازجو یا بازجویان شما، تلاش می‌کنند به هر قیمت، به سناریوی ساخته شده از سوی آن‌ها یا همان اتهامات مورد نظرشان تن دهید. آن‌ها برای این کار از روش‌های مختلف از قبیل اعمال خشونت و یا حتی نمایش دوستی و همدلی استفاده کنند.
شما باید بدانید که تن دادن به سناریوی بازجو، مساوی با پرونده سازی و صدور حکم سنگین‌تر در دادگاه است. بنابراین به جز در مواردی که اطمینان دارید بازجو از آن آگاه است، در بقیه موارد با او همراهی نکنید.
نکته دیگر این که اگر شما اولاً شرکت در تجمع اعتراضی، تا زمانی که در آن به استفاده از خشونت روی نیاورده‌‌اید، امری کاملاً قانونی است. از آن سو شرکت در تجمع اعتراضی در محیط دانشگاه، به هیچ عنوان مستحق بازداشت نیست. بنابراین شما هیچ جرمی مرتکب نشده‌‌اید و تازه باید به بازداشت خود معترض هم باشید. دانشگاه از آئین نامه انضباطی برخوردار است که در آن همه موارد تخلف ذکر شده است.
به جز در مواردی که شما جرم عمومی مرتکب شده باشید، مسئولان رسیدگی به تخلفات دانشجویان کمیته انضباطی دانشگاه است و شما قرار نیست برای سر دادن یک شعار علیه مسئولان جمهوری اسلامی به زندان بیفتید.
بازجو معمولاً تلاش می‌کند در برخورد با شما، شماری از اطلاعات کم ارزش مثل محل زندگی و روابط اخیرتان را مطرح کند. قصد او این است که به شما القا کند همه چیز را درباره شما می‌داند و تنها تنها منتظر اعتراف شما است.
در حالی که معمولاً او برخی اطلاعات کم ارزش را از شما دارد. بنابراین طرح چنین اطلاعاتی نباید اصطلاحاً به شکستن شما و دادن اطلاعات بیشتر و پر اهمیت‌تر درباره زندگی و فعالیت‌های قانونی شما منجر شود.
در بازجویی دقت کنید که آن چه روی برگه کاعذ می‌نویسید از بیشترین میزان اهمیت برخوردار است. همین نوشته‌ها است که در آخر به عنوان موارد اتهامی شما به دادگاه تحویل داده خواهد شد. بنابراین با پاسخ‌های کوتاه و کلی به سوالات بازجو اجازه زدن هیچ اتهام مشخصی را تا حد امکان به او ندهید.