هشدار فعالان محیط زیست به انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی
مشکلات
در سفر ابراهیم رئیسی به یزد، فاز دوم انتقال آب از خلیج فارس به کرمان، یزد و اصفهان آغاز شد. اقدامی که پیش از این بارها مورد انتقاد فعالان محیط زیست بوده است.
وزارت نیرو اعلام کرده که طول این خط انتقال آب ۷۲۰ کیلومتر است و هدف آن هم تامین آب صنایع و معادن و شرب است. گفته می‌شود این خط انتقال ظرفیت ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال را دارد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، خط یکِ این پروژه ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و ۱۳۰ میلیون متر مکعب آبِ شیرین‌سازی شده را در مسیری به طول ۸۱۰ کیلومتر به استانهای مرکزی کشور منتقل کرده است. در واقع بر اساس گزارش ایسنا این کار پایان یافته است.
اما اجرای استفاده از آب خلیج فارس به طور مستقیم امکان پذیر نیست و این کار نیازمند نمک زدایی است. وزارت نیرو مدعی است این کار امکان پذیر است. به گزارش ایرنا، طرح نمک‌زدایی سامانه بندرعباس با هدف شیرین‌سازی آب دریا با ظرفیت نهایی ۱.۲ میلیون مترمکعب در دستور کار قرار دارد که فاز اول ۲۰۰ هزار مترمکعب در شبانه‌روز ظرفیت آن است و در فاز دوم نیز ۲۰۰ هزار مترمکعب دیگر در شبانه‌روز به آن افزوده می‌شود و در فازهای بعدی به ۱.۲ میلیون مترمکعب خواهد رسید.
اما این پروژه منتقدان بسیاری هم در حوزه محیط زیست دارد. کاوه مدنی، فعال محیط زیست در این باره نوشت: «گام بنیادین دیگری در راستای کورتر کردن گره ورشکستگی آبی ایران و تخریب زیست بوم کم نظیر خلیج فارس.
محمدجعفر ناظم السادات، استاد و مدیر مرکز پژوهش‌های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز در این باره گفته است: بر این باورم که کار شیرین کردن گسترده آب و جابه‌جایی آن بدون پشتوانه کافی علمی زیان‌های ویرانگرانه محیط زیستی را به دنبال خواهد داشت لذا اجرایی کردن این پروژه موجب کاهش چشمگیر بارش‌ها و افزایش دما در کشور علی الخصوص مناطق جنوبی ایران و رساندن خسارت به منابع آب و خاک خواهد شد.
اما حامیان طرف فوق معتقدند هیچ راهکاری جز انتقال آب از جنوب به استانهای مرکزی وجود ندارد. چون در غیر این صورت اساسا این استانها با توجه به بحران آبی، خالی از سکنه می‌شوند.
در مقابل، مسعود نوشادی، استاد بخش مهندسی آب دانشگاه شیراز پیشنهاد می‌کند: یکی از اصلی‌ترین راهکارهای جایگزین برای حل مشکل کمبود منابع آب استفاده از ابزار کاهش مصرف آب در منازل در کوتاه مدت و جداسازی آب خاکستری از آب سیاه در دراز مدت است. به علاوه یکی دیگر از راهکارهای مناسب جایگزین احداث تصفیه خانه‌های فاضلاب است تا هم از آلودگی محیط زیست جلوگیری گردد و هم بتوان یک منبع جایگزین پایدار آب را تامین کرد. استفاده مجدد از آب‌های خاکستری هم یک راهکار مناسب جایگزین است.
همچنین، شاهرخ زندپارسا استاد دانشگاه شیراز معتقد است: در ایران، راه‌حل‌های اجرا شده برای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب، اجتناب از کاهش سهمیه‌های موجود بوده است. درعوض، تلاش‌ها بر کاهش این اختلاف در افزایش عرضه (ساخت سدهای بیشتر، حفر چاه‌های بیشتر و انتقال آب از خلیج فارس) و تا حدی، تشویق روش‌های آبیاری مدرن برای بهبود بهره‌وری آب متمرکز شده‌اند.
با این حال به نظر می‌رسد اجرای این پروژه قرار نیست مانند سایر اقدامات عمرانی دولت‌ها با در نظر گرفتن عوارض محیط زیستی انجام شود. عوارضی که این سالها بارها در مورد ساخت سدها رخ داده است.