گزارش بانک جهانی از وضعیت بد اشتغال زنان در ایران

بر اساس گزارش بانک جهانی با عنوان «زنان، تجارت و قانون» که وضعیت قوانین مربوط به کسب و کار زنان را تشریح می‌کند، ایران در میان ۱۹۰ کشور جهان در ردیف پنجم از آخر قرار دارد.

در این گزارش که امروز، 12 اسفند 1401 منتشر شده است، ایران با ۳۱.۳ (از صد امتیاز)، بعد از نوار غزه، یمن، سودان و قطر بدترین وضعیت را از لحاظ قوانین مربوط به کسب و کار زنان در جهان کسب کرده است.

در این گزارش با اشاره به تلاش‌های زنان در سالهای اخیر و اعتراضاتی که طی ماه‌های گذشته شکل گرفته است، ایران در شاخص‌های قوانین محدودکننده آزادی سفر، قوانین محدودکننده آزادی تعیین محل کار و محدودیت‌های قانونی مربوط به ازدواج امتیاز «صفر» کسب کرده است. این در حالی است که این موارد در قانون ایران با عناوینی مانند تمکین از مرد یا حقوق زن در اسلام تثبیت شده است.

به جز این سه شاخص، ایران در سایر شاخص‌ها هم شرایط خوبی ندارد. امتیاز ایران در مواردی مانند قوانین تبعیض‌آمیز جنسیتی در دریافت دستمزد ۵۰، قوانین حمایتی از زنان شاغل بعد از بچه‌دار شدن ۶۰، محدودیت‌های کارآفرینی ۷۵، تبعیض در اموال و ارث ۸۰، و قوانین مؤثر بر میزان مستمری زنان ۲۵ اعلام شده است.

در این گزارش تاکید شده که شرایط زنان ایران در حوزه کسب و کار طی 53 سال گذشته، یعنی از سال 1970 تا امروز تنها 2 امتیاز بهبود پیدا کرده است.

مطابق با این گزارش، در مجموع زنان در سراسر دنیا تنها از 77 درصد حقوق قانونی متعلق به مردان بهره‌مند هستند.

طی سالهای اخیر زنان ایران مبارزاتی منظم و مداوم را برای احقاق حقوق خود آغاز کرده‌اند. از تلاش برای دستیابی به حق پوشش و لغو حجاب اجباری تا برابری حق در انتخاب شغل. با این حال قوانین جمهوری اسلامی عملا نوعی تبعیض سیستماتیک را علیه زنان پیریزی کرده است. برای مثال زنان بر اساس قانون حق خروج از کشور را ندارند مگر اینکه از طرف همسر یا پدر اجازه داده شود. همچنین، تمکین از مرد از دیگر قوانینی است که منجر می‌شود زن زیر نظر همسرش و در محل زندگی او حضور داشته باشد. موضوعی که در موارد بسیاری مانع از استقلال مالی زنان می شود.

به جز این موارد حتی اگر زنی اجازه کسب درآمد داشته باشد، به لحاظ قانونی باید با اجازه همسرش کار کند.

این در حالی است که طی سالهای اخیر زنان دست کم در شهرهای بزرگ پا به پای مردان در عرصه اقتصادی حاضر هستند و عملا زندگی بدون کمک‌های اقتصادی زنان پیش نمی‌رود.

با این حال حاکمان ایران که بر اساس ایدئولوژی‌های مردسالارانه حکومت می‌کنند حاضر به پذیرش این رشد نیستند. تنها راهی که می‌توان از این سدها گذر کرد، ادامه مبارزه مدنی و آگاه‌سازی مردان از حقوق انسانی زنان است.